Türkiye’nin AR-GE Harcamaları 2024’te Zirve Yaptı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan “Merkezi Yönetim Bütçesinden Araştırma Geliştirme Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar-2025” bültenine göre, Türkiye’nin araştırma ve geliştirme (AR-GE) faaliyetlerine yönelik yatırımları önemli bir artış gösterdi. 2024 yılında merkezi yönetim bütçesinden AR-GE için yapılan harcama 178 milyar 580 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Geçen yıl gerçekleştirilen bu harcamanın, toplam merkezi yönetim bütçesi içindeki payı yüzde 1,51 olarak belirlendi. Aynı zamanda, AR-GE harcamalarının 43 trilyon 410 milyar 514 milyon lira olan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) içindeki oranı ise yüzde 0,41 olarak hesaplandı.
2025 Yılı İçin AR-GE Bütçesi Daha da Büyüyor
Bütçe başlangıç ödenekleri baz alınarak yapılan tahminlere göre, 2025 yılında merkezi yönetim bütçesinden AR-GE faaliyetlerine ayrılacak tutarın 236 milyar 262 milyon liraya ulaşması hedefleniyor. Bu rakam, AR-GE’ye verilen önemin artarak devam ettiğini gösteriyor.
AR-GE Fonlarının Dağılımı: Aslan Payı Üniversitelerin
Merkezi yönetim bütçesinden AR-GE’ye yapılan harcamalar sosyoekonomik hedeflere göre incelendiğinde, 2024 yılında en büyük payın üniversitelere ayrıldığı görülüyor.
2024 Yılı Harcama Dağılımı
- Genel bilgi gelişimi (Üniversiteler): %68,3
- Endüstriyel üretim ve teknoloji: %9,3
- Genel bilgi gelişimi (Diğer kaynaklar): %5,2
- Tarım: %4,3
- Savunma: %4
2025 Yılı Ödenek Tahminleri
2025 yılı bütçe başlangıç ödenekleri tahminine göre de en yüksek payın yine üniversitelere ayrılması bekleniyor. Dağılımın şu şekilde olması öngörülüyor:
- Genel bilgi gelişimi (Üniversiteler): %69,5
- Endüstriyel üretim ve teknoloji: %7,9
- Genel bilgi gelişimi (Diğer kaynaklar): %5,4
- Tarım: %4,8
- Savunma: %3,6
Uluslararası AR-GE Programlarına Ayrılan Kaynak
Merkezi yönetim bütçesinden uluslararası AR-GE programlarına 2024 yılında 1,03 milyar lira kaynak aktarıldı. Bu kapsamda en büyük fon 461 milyon lira ile uluslararası AR-GE faaliyeti yürüten kuruluşlara gönderildi. Bunu 367 milyon lirayla ikili veya çok taraflı kamu AR-GE programları ve 202 milyon lirayla Avrupa çapında yürütülen programlar izledi.
2025 yılı için ise uluslararası AR-GE programlarına 1,17 milyar lira tahsis edildi. Bu bütçede ilk sırayı 500 milyon lira ile ikili veya çok taraflı uluslararası programlar alırken, uluslararası AR-GE kuruluşlarına 475 milyon lira, Avrupa çapındaki programlara ise 198 milyon lira ayrıldı.