Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan son verilere göre, Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Ar-Ge Harcaması geçtiğimiz yıl 178,5 milyar liraya ulaştı. Bu harcamanın merkezi yönetim bütçesindeki payı yüzde 1,51 olarak kaydedilirken, 43 trilyon 410 milyar 514 milyon liralık Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki oranı ise yüzde 0,41 olarak hesaplandı.
2025 Yılında AR-GE İçin Dev Kaynak: 236 Milyar TL Hedefleniyor
Türkiye’nin bilim ve teknoloji alanındaki atılımlarını desteklemek amacıyla, bütçe başlangıç ödeneklerine göre 2025 yılında AR-GE faaliyetleri için 236 milyar 262 milyon liralık dev bir kaynak tahsis edilmesi planlanıyor. Bu önemli artış, ülkenin inovasyon kapasitesini güçlendirme kararlılığının bir yansıması olarak görülüyor.
AR-GE Harcamalarında Aslan Payı Üniversitelerin
AR-GE harcamalarının sosyoekonomik hedeflere göre dağılımı incelendiğinde, 2024 yılında en büyük payın yüzde 68,3 ile üniversitelere ayrıldığı görülmektedir. Bu durum, akademik bilginin ve araştırmanın teşvik edilmesine verilen önemi ortaya koyuyor.
Diğer önemli harcama alanları ise şu şekilde sıralanmaktadır:
- Endüstriyel üretim ve teknoloji: %9,3
- Genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen): %5,2
- Tarım: %4,3
- Savunma: %4
2025 yılı tahminlerine göre, üniversitelere ayrılacak payın yüzde 69,5’e yükselmesi beklenirken, endüstriyel üretim ve teknoloji için ayrılan payın %7,9, tarım için ayrılan payın ise %4,8 olarak gerçekleşmesi öngörülüyor.
Uluslararası AR-GE Programlarına Artan Destek
Türkiye, uluslararası bilimsel iş birliklerine de önem veriyor. 2024 yılında merkezi yönetim bütçesinden uluslararası AR-GE programlarına toplam 1,03 milyar lira kaynak ayrıldı. Bu kaynağın dağılımı şu şekildedir:
- Uluslararası AR-GE kuruluşlarına gönderilen fonlar: 461 milyon lira
- İkili veya çok taraflı AR-GE programları: 367 milyon lira
- Avrupa çapında yürütülen AR-GE programları: 202 milyon lira
2025 yılı için ise bu desteğin 1,17 milyar liraya yükseltilmesi hedefleniyor. Gelecek yılın planlamasında 500 milyon lira ile ikili ve çok taraflı uluslararası AR-GE programları ilk sırada yer alacak. Bunu, 475 milyon lira ile uluslararası AR-GE kuruluşlarına aktarılacak fonlar ve 198 milyon lira ile Avrupa çapındaki programlar takip edecek.