Türkiye Su Stresiyle Karşı Karşıya
İklim değişikliği, hızla artan nüfus, sanayileşme ve çeşitli çevre sorunları, Türkiye’nin su kaynakları üzerinde ciddi bir baskı oluşturmaktadır. Ülke, kişi başına düşen yıllık bin 308 metreküp kullanılabilir su miktarıyla su stresi altındaki bölgeler arasında yer alıyor. Uzmanlar, su kaynaklarının korunması ve verimli kullanılması için gerekli tedbirlerin alınmaması halinde, Türkiye’nin 2030 yılından itibaren su sıkıntısı yaşayan ülkeler arasına girebileceği uyarısında bulunuyor.
Yapılan araştırmalar, son yıllarda kuraklık riski altındaki göllerde endişe verici gelişmelerin yaşandığını ortaya koyuyor. Bu göllerde su seviyelerinde ciddi düşüşler, su kalitesinde bozulmalar, sazlık alanlarda kayıplar ve canlı türlerinde azalmalar gözlemlenmektedir.
Bakanlık’tan Gölleri Kurtarma Hamlesi: Acil Eylem Planları
Bu endişe verici tablo karşısında Tarım ve Orman Bakanlığı, önlemlerini sıkılaştırdı. 24 Aralık 2024 tarihinde gerçekleştirilen Ulusal Su Kurulu toplantısında, kuraklık riski altındaki göller için özel eylem planlarının hazırlanması ve uygulamaya konulması kararlaştırıldı. Bu kararla birlikte, risk altındaki göllerin tespiti, planların oluşturulması ve mevcut uygulamaların değerlendirilmesi süreci resmen başlatıldı. Ayrıca, Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı yayımlanarak bu çerçevede 112 eylem belirlendi.
Yasal Düzenlemeler ve Teknolojik Adımlar
Konuyla ilgili olarak Su Verimliliği Yönetmeliği yayımlandı ve Su Verimliliği Bilgi Sistemi‘nin kurulması için çalışmalara başlandı. Havza ölçeğinde kuraklık yönetim planları ve sektörel su tahsis planları hazırlanırken, su kaynakları da dijital ortama aktarılarak kayıt altına alınıyor.
8 Kritik Göl İçin Çalıştay Düzenlendi
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü koordinasyonunda düzenlenen ‘Kuraklık Riski Altındaki Göller Çalıştayı’, ilgili kamu kurumları, sivil toplum örgütleri ve akademisyenleri bir araya getirdi. Çalıştayda, kuraklık riski en yüksek olan 8 göl masaya yatırıldı. Öncelikli olarak eylem planı hazırlanacak göller şunlardır:
- Eber Gölü
- Akşehir Gölü
- Bafa Gölü
- Beyşehir Gölü
- Burdur Gölü
- İznik Gölü
- Sapanca Gölü
- Seyfe Gölü
Bu çalışmalar, daha önce başarıyla hazırlanan Eğirdir Gölü Eylem Planı’nı model alacak. 8 göl için hazırlanacak acil eylem planlarının ardından, kuraklık riski taşıyan diğer doğal göller için de benzer adımlar atılacak.
Çiftçiler İçin Erken Uyarı Sistemi Geliyor
Çalıştayda alınan önemli kararlardan biri de, kuraklık öncesinde çiftçileri ve ilgili kurumları bilgilendirmek amacıyla bir ‘Kuraklık Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi’ kurulması oldu. Bu sistemle, kuraklığın olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi hedefleniyor.
Acı Gerçek: 10 Göl Kurudu, 20’den Fazlası Tehlikede
Türkiye’deki durumun ciddiyeti rakamlarla da ortaya konuyor. Ülke genelinde en az 10 göl tamamen kururken, 20’den fazla göl ise kuruma tehlikesiyle yüzleşiyor. Bu göller arasında Burdur Gölü, Beyşehir Gölü ve Avlan Gölü gibi önemli doğal miraslar da bulunuyor. Verilere göre Burdur Gölü son 30 yılda alanının yüzde 40’ını kaybetmiş, Eber ve Akşehir gölleri ise neredeyse tamamen bataklığa dönüşmüş durumdadır.