Erzurum’da Çeyrek Asırlık Emek: Karsu ve Cansu Tescillendi
Türkiye’nin önemli tarım ve hayvancılık merkezlerinden biri olan Erzurum’da, patates üretimi ekonominin can damarlarından birini oluşturuyor. Kentin en verimli arazilerinden Pasinler Ovası‘nda kaliteyi ve üretimi artırmak amacıyla, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne (TAGEM) bağlı Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından uzun soluklu bilimsel çalışmalar yürütülüyor.
Enstitü, daha önce doku kültürü yöntemiyle “Can”, “Mete”, “Ata25” ve “Kaan” gibi yüksek verimli sertifikalı patates tohumları geliştirmişti. Bu başarılı çalışmaların devamı olarak, 2023-2024 yılları arasında denemeleri tamamlanan “Karsu” ve “Cansu” isimli yeni yerli ve yemeklik patates çeşitleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü Tescil Komitesi tarafından resmi olarak tescillendi.
Yeni Yerli Patateslerin Özellikleri Neler?
Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Endüstri Bitkileri Bölümü Araştırmacısı Dr. Canan Kaya, yürütülen ıslah çalışmaları neticesinde bu yıl iki yeni patates çeşidini ülke tarımına kazandırdıklarını belirtti. Kaya, çeşitlerin Türkiye’nin farklı ekolojik bölgelerinde denendiğini ve özellikle Doğu Anadolu Bölgesi koşullarına mükemmel uyum sağladığını vurguladı.
“‘Cansu’ patates çeşidimiz, Doğu Anadolu Bölgesi koşullarına uygun yemeklik bir patates olarak tescil edildi. Yüksek verim ve üstün teknoloji kalitesiyle ön plana çıkıyor. Erkenci olmasıyla Doğu Anadolu Bölgesi koşullarına uyumlu ve bölgemize uygun. ‘Karsu’ patates çeşidimiz de yine bölgemiz ekolojik koşullarına uygun olarak yemeklik patates olarak geliştirildi. En büyük özelliği de beyaz et rengine sahip bir çeşit olmasıdır. Bu, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nin damak zevkine hitap eden bir çeşit olma niteliği taşıyor. Her iki çeşidimizin de şu anda enstitümüz bünyesinde doku kültürü yöntemiyle sertifikalı tohumluk üretimlerini yapıyoruz.”
“Yorucu ve Uzun Soluklu Bir Çalışma”
Dr. Canan Kaya, bir patates çeşidinin geliştirilmesinin ne kadar meşakkatli bir süreç olduğunu şu sözlerle anlattı: “Islah, yaklaşık 20-25 yıllık bir süreci kapsıyor. Çalışmalara yurt içinden ve dışından temin ettiğimiz çeşitleri melezleyerek başlıyoruz. Bu melezlemelerden elde ettiğimiz materyali farklı ıslah kademelerinde değerlendirerek çeşide ulaşıyoruz. Biz ıslaha başlarken en az 20 bin adet gerçek patates tohumuyla başlıyoruz ve uzun yıllar süren çalışmaların ardından en fazla bir ya da iki tane çeşit geliştirmiş oluyoruz.”
Hedef: Dışa Bağımlılığı Azaltmak ve Verimi Artırmak
Dr. Kaya, en büyük hedeflerinin, büyük emeklerle geliştirdikleri bu yerli çeşitlerin ülke genelinde yaygınlaşarak dışa bağımlılığı azaltmak olduğunu belirtti. Bölgede sertifikalı tohum kullanım oranının yüzde 1 ile 4 arasında değiştiğine dikkat çeken Kaya, “Bu oran gerçekten çok az. Verim, Türkiye ortalamasının altında. Amacımız, bu değerlerin yükselmesine katkıda bulunmak. Bizi en mutlu edecek sonuç bu olacaktır.” şeklinde konuştu.