REKLAM
Yapay zeka (AI) alanında yapılan milyarlarca dolarlık yatırımlar, artık sadece teknoloji dünyasını değil, ABD ekonomisinin tamamını etkileyen bir güç haline geldi. Ancak bu durum, giderek daha fazla uzmanın “yapay zeka balonu” uyarısı yapmasına neden oluyor.
Wall Street Journal’a konuşan yatırımcı Paul Kedrosky, ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergilerinin ekonomi üzerindeki etkilerinin bugüne kadar hissedilmemesinin, özel sektörün yaptığı bu devasa yapay zeka harcamaları sayesinde mümkün olduğunu savundu.
Öte yandan, Kedrosky yapay zekaya yapılan altyapı harcamalarının, 2000’li yıllardaki “dot-com” internet balonunda yapılan tüm internet ve telekom yatırımlarını geride bıraktığını belirtti.
Bu benzetme, ciddi bir ekonomik çöküş riskine işaret ediyor.
Dot-com balonu nedir?
Dot-com balonu, 1990’ların sonunda internet şirketlerine yönelik aşırı iyimserlik ve spekülasyon sonucu oluşan ekonomik balondu.
Özellikle “.com” uzantılı internet şirketlerinin değerleri, kârlı olup olmadıklarına bakılmaksızın hızla şişirilmiş, bu şirketlerin hisseleri borsalarda fahiş fiyatlarla işlem görmüştü. Yatırımcılar internetin yaygınlaşmasıyla, internet tabanlı her girişimin dev kazanç sağlayacağına inanıyordu ve bu sebeple kazançsız şirketlere dev yatırımlar yapıyordu.
1995-2000 arası zirveye ulaşan balon, 2000-2002 arasında çökmüştü.
Sonunda 2000 yılında Nasdaq borsası yüzde 75’e yakın değer kaybetti. Binlerce internet şirketi battı ve milyonlarca dolar yatırım buharlaştı.
Dot-com balonu, kontrolsüz teknoloji yatırımlarının ve piyasa spekülasyonunun nasıl büyük ekonomik zararlar verebileceğini gösteren önemli bir finansal kriz örneği oldu.
‘Tüketici harcamalarından bile fazka katkı sağlıyor’
Renaissance Macro Research’ün baş ekonomisti Neil Dutta, gazeteye yaptığı açıklamada, yapay zeka yatırımlarının 2025’in başından itibaren ABD ekonomik büyümesine, tüketici harcamalarından bile daha fazla katkı sağladığını belirtti.
Bu, eşi benzeri görülmemiş bir durum olarak değerlendiriliyor.
Ancak uzmanlara göre bu tablo, geri dönüşü olmayan bir felakete de dönüşebilir. Eğer yapay zeka şirketleri, vaat ettikleri dev kârları sağlayamazsa, yaşanabilecek bir kriz ABD ekonomisinin tamamını sarsabilir.
Dev şirketler zirvede
Yapay zekaya duyulan heyecan sayesinde teknoloji hisseleri rekor seviyelere ulaştı. 2018’de 1 trilyon dolar değerine ulaşan ilk şirket Apple olmuştu. Bugün ise yapay zeka odaklı dokuz farklı şirket bu eşiği aştı.
Bunların başında gelen Nvidia, sadece bir yıl içinde değerini üç katına çıkararak 4 trilyon dolar gibi inanılmaz bir seviyeye ulaştı. Onu geçen hafta Microsoft izledi. Şirket, sadece bir çeyrekte 30 milyar dolarlık yapay yatırımı yaptığını açıklamıştı.
Ancak bu şirketler henüz yatırımlarının gerçek bir getirisi olacağını kanıtlamış değil. ChatGPT gibi sohbet robotları popüler olsa da, eğitimi, işletilmesi ve bakımı çok pahalı. Üstelik kullanıcılar ücretsiz veya düşük ücretli sürümlere alışmış durumda.
Yatırım firması Citi, mevcut durumu “uzun vadeli bir boğa piyasası” olarak tanımlasa da, uzmanlar bu iyimserliğe temkinli yaklaşıyor. Eğer bu yükseliş bir balonsa, patlaması halinde kazananlar kadar büyük kaybedenler de olacak.
Sektörde maaşlar uçtu
Futurism’e göre yapay zeka alanında eğitimli ve yetenekli çalışanlara talep de hızla artıyor. Meta gibi şirketler uzmanları rakip firmalardan “çalmak” için milyar dolarlık teklifler sunmaya başladı.
Diğer yandan, Beyaz Saray’ın sektöre yönelik regülasyon konusunda sessiz kalması da dikkat çekiyor. Bazı analistlere göre, yapay zeka sektörüne yönelik asıl tehdit, içeriden değil, dışarıdan, özellikle Çin gibi uluslararası rakiplerden gelebilir.
Gözler artık yapay zeka devlerine çevrilmiş durumda. Bu şirketler sadece yatırımcıları değil, tüm dünyayı, yapay zeka inovasyonunun hem ekonomik hem de toplumsal olarak faydalı olduğuna ikna etmek zorunda.
Ve ortada tek bir soru var: Bu harcamalar, sonunda gerçekten karşılığını verecek mi?