Kene Isırığı Sonrası Ortaya Çıkan Gizemli Alerji: Alfa-Gal Sendromu
Son dönemlerde et ve süt ürünleri tükettikten sonra ortaya çıkan kaşıntı, şişme ve vücut ağrıları gibi şikayetler artış gösteriyor. Genellikle gıda zehirlenmesiyle karıştırılan bu gecikmiş alerjik reaksiyon, tıp dünyasında Alfa-Gal Sendromu olarak biliniyor. Halk arasında “kırmızı et alerjisi” olarak adlandırılsa da bu sendrom, kırmızı etin çok ötesinde, çeşitli hayvansal ürünlere karşı ciddi reaksiyonlara yol açabilmektedir.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), yalnızca ABD’de yaklaşık 450 bin kişinin bu sendromdan etkilenmiş olabileceğini tahmin ediyor ve sendromun dünya genelindeki yayılımı endişe verici boyutlara ulaşıyor.
Alfa-Gal Sendromu Tam Olarak Nedir?
Alfa-Gal Sendromu, bilimsel adıyla “Galaktoz-alfa-1,3-galaktoz” isimli bir şeker molekülüne karşı gelişen bir alerjidir. Bu şeker molekülü, insan dışındaki inek, domuz, geyik gibi çoğu memelinin dokularında doğal olarak bulunur. Bir kene ısırığıyla yüksek miktarda alfa-gal molekülü kan dolaşımına girdiğinde, bağışıklık sistemi bu moleküle karşı antikorlar üretmeye başlar. Bu durumun ardından, alfa-gal içeren herhangi bir gıda tüketildiğinde bağışıklık sistemi aşırı ve uygunsuz bir alerjik tepki verir.
Bu alerjinin en bilinen tetikleyicisi kırmızı et olsa da, reaksiyonlar farklı ürünlerle de ortaya çıkabilir:
- Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt)
- Jelatin içeren ürünler (Jell-O, sakızlı şekerlemeler)
- Bazı ilaçlar ve kişisel bakım ürünleri
Yayılımı ve Kene Türleriyle İlişkisi
Birkaç yıl öncesine kadar uzmanlar, Alfa-Gal Sendromu’nun büyük ölçüde ABD’nin güneydoğusuna özgü olduğunu ve yalnız yıldız kenesi (lone star tick) ile ilişkili olduğunu düşünüyordu. Ancak son veriler, bu durumun küresel bir sorun olduğunu ortaya koyuyor. Raporlar, altı kıtada farklı kene türlerinin bu sendroma neden olabildiğini gösteriyor. Lyme hastalığını bulaştırmasıyla bilinen kara bacaklı kene veya geyik kenesi de bu türler arasında yer alıyor.
Geyik ve insan popülasyonlarındaki artışla birlikte kene popülasyonlarının da hızla büyümesi, Alfa-Gal Sendromu vakalarının artmasındaki en önemli faktörlerden biridir.
Belirtiler, Tanı ve Yapılması Gerekenler
Alfa-Gal Sendromu’nun belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve genellikle tetikleyici gıdanın tüketilmesinden iki ila altı saat sonra ortaya çıkar. Bu gecikme, tanının konulmasını zorlaştıran önemli bir faktördür.
Yaygın Görülen Belirtiler:
- Kurdeşen veya ciltte şişlik
- Şiddetli karın ağrısı ve mide bulantısı
- Baş dönmesi veya bayılma hissi
- Nefes darlığı
- Hayatı tehdit edebilen anafilaktik şok
Ne yazık ki, sendrom hakkındaki farkındalık düşüktür. 2022’de yapılan bir araştırma, ABD’deki sağlık çalışanlarının %42’sinin Alfa-Gal Sendromu’nu daha önce hiç duymadığını ortaya koymuştur. Eğer bu sendroma sahip olduğunuzdan şüpheleniyorsanız, doktorunuza danışarak bağışıklık sisteminizin alfa-gal’e tepki verip vermediğini ölçen basit bir kan testi yaptırmalısınız. Test sonucunuz pozitif çıkarsa, tedavi sürecindeki temel strateji, memeli hayvanlardan elde edilen tüm gıda ürünlerinden ve potansiyel tetikleyicilerden uzak durmaktır.