İsrail’de Zorunlu Askerlik Gerilimi: Haham Lando’dan Küresel Mücadele Çağrısı
İsrail’de, Haredi (Ultra-Ortodoks) Yahudilerin zorunlu askerlik hizmetine dahil edilmesi tartışmaları siyasi bir krize dönüşürken, önde gelen din adamlarından Haham Lando, Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetine karşı sert bir çıkış yaptı. Lando, hükümeti Tevrat okulu öğrencilerine savaş açmakla suçladı.
“İsrail devleti, Yeşiva (Tevrat Okulu) öğrencilerine savaş ilan etti. Haredi Yahudiliği, daha önce hiç olmadığı kadar küresel bir mücadeleye girişecek.”
Haham Lando, Haredi nüfusun yoğun olduğu Bnei Brak kentinde düzenlenen bir konferansta, yetkililerin asker kaçağı Yeşiva öğrencilerini tutuklaması halinde, Haredi cemaatinin “bütün gücü ve yüreğiyle dünyayı titreteceğini” belirterek hükümeti “birleşik, küresel Haredi Yahudiliği” ile tehdit etti.
Koalisyon Çatırdıyor: Haredi Partiler Hükümetten Çekildi
Haredileri askerlikten muaf tutacak yasa tasarısının meclis gündemine getirilmemesi üzerine, Haredi Şas Partisi ile Degel HaTorah ve Agudat Israel partilerinin oluşturduğu Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı, geçen ay koalisyon hükümetinden çekilme kararı almıştı. Bu kararla birlikte Netanyahu hükümeti, 120 sandalyeli Meclis’te 50 milletvekilinin desteğine sahip bir azınlık hükümeti konumuna düştü.
Yıllardır Süren Muafiyet Tartışması Alevlendi
İsrail yasalarına göre 18 yaşını dolduran her vatandaşın zorunlu askerlik yapması gerekirken, Haredilerin bu hizmetten muaf tutulması ülkede uzun süredir devam eden bir tartışma konusuydu. Özellikle 7 Ekim 2023’ten sonra İsrail’in Gazze Şeridi ve diğer cephelerdeki artan askeri operasyonları, asker ihtiyacını artırarak Haredilerin askere alınması meselesini yeniden gündemin merkezine taşıdı.
Yüksek Mahkeme’den Kritik Karar
Konuyla ilgili dönüm noktası, İsrail Yüksek Mahkemesi’nin 25 Haziran 2024 tarihli kararı oldu. Mahkeme, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine hükmetti.
Bu karar doğrultusunda hükümetin, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten ilk etapta 24 binine askerlik celbi gönderdiği bildirildi. Bu durum, Netanyahu’nun Haredi koalisyon ortaklarının Meclisi boykot etmesine ve Meclisin feshi için oylama yapılmasına kadar uzanan derin bir siyasi krize yol açtı, ancak fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadı.
