İklim Krizi Gıda Fiyatlarını Küresel Ölçekte Artırıyor
İklim değişikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkan aşırı hava olayları, dünya genelinde tarımsal üretimi ciddi şekilde tehdit ediyor. Artan sıcaklıklar, seller ve fırtınalar; kahve, kakao ve pirinç gibi temel gıda ürünlerinin fiyatlarında rekor artışlara neden olarak küresel gıda güvenliğini tehlikeye atıyor.
Bilimsel Raporlar Tehlikeyi Gözler Önüne Seriyor
Avrupalı bilim insanları tarafından temmuz ayında yayımlanan “İklim Aşırılıkları, Gıda Fiyatı Sıçramaları ve Bunların Daha Geniş Toplumsal Riskleri” başlıklı çalışma, bu endişe verici tabloyu net bir şekilde ortaya koyuyor. Çalışma, farklı coğrafyalarda iklim kaynaklı fiyat artışlarını belgelerken, etkilenen tarım ürünlerinin bölgeden bölgeye değişiklik gösterdiğini vurguluyor.
Bölgelere Göre Gıda Fiyatlarındaki Artışlar
Aşırı hava koşullarının tarım üzerindeki etkileri, dünyanın dört bir yanında hissediliyor. İşte bazı çarpıcı örnekler:
Avrupa ve Asya’da Rekor Fiyatlar
- Zeytinyağı: Güney Avrupa’da 2022-2023 yıllarındaki şiddetli kuraklık, AB genelinde zeytinyağı fiyatlarının Ocak 2024 itibarıyla bir yılda %50 artmasına yol açtı.
- Patates: İngiltere’de 2024 başındaki aşırı yağışlar, patates fiyatlarını %22 yükseltti.
- Kore Lahanası ve Pirinç: Doğu Asya’daki sıcak hava dalgaları sonrası Kore lahanası fiyatı %70, Japon pirinci ise %48 zamlandı.
- Kahve: Vietnam’daki sıcak hava dalgası, robusta kahvesi fiyatlarını temmuzda %100 artırdı.
Afrika, Amerika ve Avustralya’da Durum Farklı Değil
- Mısır: Güney Afrika’da Mart 2024’teki sıcak hava dalgası sonrası mısır fiyatları %36 arttı.
- Sebze: ABD’nin California ve Arizona eyaletlerindeki kuraklık, 2022’de sebze fiyatlarının bir yılda %80 artmasına neden oldu.
- Marul: Avustralya’da 2022’deki seller, marul fiyatlarında %300‘lük şok bir artışa sebep oldu.
- Soğan ve Patates: Hindistan’da Mayıs 2024’teki sıcak hava dalgası, soğan fiyatlarında %89, patates fiyatlarında ise %81‘lik bir artış kaydetti.
Küresel Kahve ve Kakao Piyasaları Alarm Veriyor
İklim krizinin etkileri sadece yerel pazarlarla sınırlı kalmıyor, küresel emtia fiyatlarını da derinden sarsıyor.
Kahve Fiyatları Zirvede
Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’da 2023’te yaşanan kuraklık, küresel kahve fiyatlarını Ağustos 2024’te %55 oranında yükseltti.
Kakaoda Tarihi Kriz
Dünya kakao üretiminin yaklaşık %60’ını karşılayan Gana ve Fildişi Sahili’ndeki aşırı sıcaklar ve kuraklık, küresel kakao fiyatlarını Nisan 2024’te bir yıl içinde yaklaşık %300 oranında artırdı.
Fiyat Artışlarının Toplumsal Etkileri
İklim kaynaklı gıda fiyatlarındaki bu yükselişler, toplumlar için ciddi riskler barındırıyor. Özellikle düşük gelirli hane halklarının gıda güvenliği doğrudan etkileniyor. Yetersiz beslenme, hastalıklara karşı direnci düşürerek sağlık sistemleri üzerinde ek yükler oluşturuyor. Ayrıca, gıda fiyatlarındaki artışlar genel enflasyonu tetikleyerek, özellikle gelişmekte olan ülkelerin ekonomileri için büyük bir tehdit oluşturuyor.