Patates Tüketimi ve Tip 2 Diyabet Riski Arasındaki Bağlantı
Yapılan yeni bir araştırma, patates tüketim alışkanlıklarının tip 2 diyabet riski üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor. Bulgulara göre, patatesin nasıl pişirildiği, sağlık üzerindeki etkisini önemli ölçüde değiştiriyor. Haftada üç porsiyon patates kızartması tüketmek, tip 2 diyabet riskini yaklaşık yüzde 20 oranında artırabiliyor.
Ancak patates sevenler için umut var. The BMJ’de yayımlanan çalışma, fırınlanmış, haşlanmış veya püre haline getirilmiş patatesleri benzer miktarlarda tüketen bireylerde diyabet riskinin belirgin bir şekilde artmadığını gösteriyor. Lif, potasyum ve C vitamini gibi değerli besinleri içeren patates, aynı zamanda yüksek oranda nişasta barındırır.
Harvard Liderliğindeki Kapsamlı Çalışmanın Sonuçları
Harvard Üniversitesi tarafından yürütülen ve 30 yılı aşkın bir süre boyunca 205 binden fazla kişinin diyet verilerinin incelendiği araştırmada, 22 binden fazla katılımcıya tip 2 diyabet teşhisi konuldu. Araştırma, patates tüketim sıklığı ile diyabet riski arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceledi.
- Haftada en az yedi porsiyon patates tüketenlerde risk, nadiren yiyenlere göre yüzde 12 daha yüksek bulundu.
- Haftada üç kez patates kızartması yiyenlerin riski, nadiren yiyenlere göre yüzde 20 arttı.
- Patates kızartması tüketimi haftada yedi porsiyona çıktığında ise bu risk yüzde 27‘ye ulaştı.
Çalışmaya katılmayan Vithas Sevilla Hastanesi’nden endokrinoloji uzmanı Cristobal Morales, bulguların önemine dikkat çekerek, insanların tam tahıllara yönelmesi ve başlangıçta sağlıklı gibi görünen patates gibi seçeneklerde bile kızartma tüketimini sınırlaması gerektiğini vurguladı.
Barselona Katalonya Açık Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Diana Diaz Rizzolo, “Beslenmede önemli olan sadece ne yediğimiz değil, aynı zamanda bunu yaparken ne yemeyi bıraktığımızdır,” diyerek beslenme bütünlüğüne işaret ediyor.
Araştırma Sağlıklı Beslenme İçin Ne Anlama Geliyor?
Bu çalışmanın bazı sınırlamaları olduğunu belirtmek önemlidir. Örneğin, daha fazla patates tüketen katılımcıların genellikle daha az aktif oldukları ve diyetlerinin kırmızı et, rafine tahıllar ve şekerli içecekler gibi daha az besleyici gıdalar içerdiği gözlemlenmiştir. Araştırmacılar bu faktörleri hesaba katmaya çalışsa da, sonuçlar yine de bu etkenlerden etkilenmiş olabilir. Rapor, patates kızartmasının diyabete doğrudan neden olduğunu kanıtlamıyor, yalnızca ikisi arasında güçlü bir ilişki olduğunu gösteriyor.
Bulgular, patatesin sağlık üzerindeki etkilerine dair bilimsel tartışmalara yeni bir boyut katıyor. Daha önceki çalışmalar da benzer sonuçlar ortaya koymuştu. Örneğin, 2019’da bir uzman paneli, haftalık patates tüketiminin yaklaşık 350 gram ile sınırlandırılmasını önermişti.
Araştırmada yer almayan Diaz Rizzolo, son bulguların “nasıl hazırlandıklarını, neyle birlikte sunulduklarını ya da neyle değiştirildiklerini dikkate almadan bütün gıdaları şeytanlaştırmamamız gerektiği” fikrini güçlendirdiğini belirtti.
Uzmanlar, sağlıklı bir diyet için hem patatesin pişirme yöntemine hem de tabaktaki diğer alternatiflere dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor. Patates kızartmaları genellikle aşırı işlenmiş gıda kategorisine girerken, fırınlanmış veya haşlanmış patatesler minimum düzeyde işlenmiş kabul edilir. Genel olarak Morales, çalışmanın “tip 2 diyabeti önlemenin sağlıklı yaşam tarzlarını ve beslenmeyi benimsemekle başladığına dair net bir mesaj verdiğini” ifade etti.