Trump ve Fed Başkanı Powell Arasındaki Gerilim Piyasaları Sarstı
ABD Başkanı Donald Trump’ın Federal Rezerv (Fed) Başkanı Jerome Powell’ı görevden almayı düşündüğü yönündeki söylentiler, Çarşamba günü ABD hisse senetlerinde geçici bir düşüşe neden oldu. Piyasalar, Trump’ın özel bir toplantıda merkez bankası başkanını görevden alma niyetini belirtmesinden sadece 24 saat sonra, Powell’ı kovma ihtimalinin “çok düşük” olduğunu açıklamasıyla sakinleşti.
Salı gecesi Beyaz Saray’da yaklaşık bir düzine Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyesiyle bir araya gelen Trump, faiz oranlarını istediği gibi düşürmeyi reddettiği için Powell’ı görevden alma “konseptini” tartıştığını doğruladı. Toplantıya katılan ve kripto para düzenlemelerini görüşen milletvekillerinin neredeyse tamamının bu adımı desteklediğini belirtti. Bir Beyaz Saray yetkilisine göre, Trump bu yönde bir adım atmaya eğilimli olduğunu ifade etti.
Toplantı sırasında Trump’ın, Fed Başkanı Powell’ın görevden alınmasına ilişkin bir mektup salladığı bildirildi. Ancak konuya yakın bir kaynak, bu mektubun başkası tarafından hazırlanmış bir gösteri unsuru olduğunu ve başkanın böyle bir mektup yazmadığını açıkladı. Trump, doğrudan bir soru üzerine, “Hiçbir şeyi göz ardı etmem ama bunun son derece düşük bir ihtimal olduğunu düşünüyorum” dedi ve ekledi: “eğer dolandırıcılık nedeniyle ayrılması gerekirse” Powell’ı görevden alabileceğini de belirtti. Bu açıklamalar borsadaki kayıpların telafi edilmesini sağladı.
Trump Neden Fed Faiz Politikasına Müdahale Etmek İstiyor?
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) iki temel görevi bulunmaktadır: istihdam piyasasını güçlü tutmak ve enflasyonu kontrol altında tutmak. Trump’ın bu yıl faiz indirimi yapılmamasından duyduğu rahatsızlık, bu dengeyi sorgulamasına neden oluyor.
Faiz İndirimi Talebi ve Ekonomik Beklentiler
Daha düşük faiz oranları, ABD’deki hanehalkı ve şirketlerin daha uygun koşullarda kredi çekerek konut almasını, fabrika kurmasını ve genel ekonomik aktiviteyi canlandırmasını sağlayabilir. Ayrıca, geniş kapsamlı vergi indirimleri sonrası borçlanması artan ABD hükümeti için de bir rahatlama anlamına gelecektir.
Enflasyon ve Gümrük Tarifeleri Endişesi
Öte yandan, faiz indirimleri enflasyonu körükleme riski taşır. Trump yönetiminin planladığı sert gümrük tarifelerinin de tüketici fiyatlarını artırması bekleniyor. Bu nedenle Fed Başkanı Powell, bir sonraki adımı atmadan önce bu tarifelerin ekonomi ve enflasyon üzerindeki etkilerini görmek için daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca Trump, Fed’in merkez binasındaki 2,5 milyar dolarlık (yaklaşık 100 milyar TL) yenileme projesini de eleştirmektedir.
Cumhuriyetçilerden Powell’a Destek ve Uyarılar
Fed Başkanı Jerome Powell, Kongre’deki Cumhuriyetçi senatörlerden önemli bir destek gördü. Birçok senatör, Powell’ın görevden alınmasının ciddi bir hata olacağı konusunda uyarılarda bulundu. Uzmanlara göre böyle bir adım, Fed’in siyasetten bağımsız yapısını zedeleyerek ABD ekonomisinin temelleri hakkında belirsizlik yaratabilir.
Fed’in başkana bağlı bir hükümet kurumu hâline gelmesinin iyi bir fikir olduğunu düşünen herkes büyük bir hata yapıyor.
Bu sözler, Kuzey Carolina Senatörü Thom Tillis‘e ait. Tillis ayrıca, Powell’ın kovulmasının ekonomik etkilerinin en çok “benim gibi karavan parklarında büyümüş ve 401k’da birkaç bin doları olan küçük adamlara” zarar vereceğini belirtti.
Piyasalar bağımsız bir merkez bankası bekliyor. Eğer bir an için bile bağımsız olmadığını düşünürlerse, bu bankanın tahminlerine ve aldığı kararların doğruluğuna gölge düşürecektir.
Bu uyarı ise GOP Güney Dakota Senatörü Mike Rounds‘tan geldi. Yine de, GOP Ohio Senatörü Bernie Moreno gibi bazı Cumhuriyetçiler, “Amerikan tarihinin en beceriksiz, en kötü Federal Rezerv başkanı istifa etmeli” diyerek aksi yönde görüş bildirdi.
Başkanın Fed Başkanını Kovma Yetkisi Tartışması
Bir başkanın Fed başkanını görevden alma yetkisi olup olmadığı hukuki bir tartışma konusudur. Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, Fed’deki “liderlikten memnun olmadığını” belirtirken, Powell’ı kovmak için “dürüst olmak gerekirse yürütme yetkisinin var olup olmadığından emin değilim” dedi.
Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi Başkanı French Hill ise başkanların Fed Başkanı’nı kovma yetkisi olmadığını vurguladı. Hill ve diğer Cumhuriyetçiler, Powell’ın görev süresinin zaten gelecek yıl sona ereceğini ve Trump’ın o zaman yeni bir başkan atama fırsatı bulacağını hatırlattı. Powell’ın istifasını talep edenler bile bu adımın ülke için sancılı olacağını kabul ediyor.