New York’taki Kıbrıs Görüşmelerinin Bilançosu
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Kıbrıs konusunda New York’ta gerçekleştirilen ikinci genişletilmiş formatlı gayriresmi toplantının sonuçlarına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Keçeli, toplantıda bazı iş birliği başlıklarında ilerleme kaydedilirken, bazılarında Rum tarafının tutumu nedeniyle sonuca ulaşılamadığını belirtti.
Cenevre’de Belirlenen Başlıklardaki Son Durum
Sözcü Keçeli, Mart ayında Cenevre’de yapılan ilk toplantıda iki halkın yararına altı iş birliği başlığında mutabık kalındığını hatırlattı. 16-17 Temmuz tarihlerinde New York’ta düzenlenen ikinci toplantıda bu başlıklardaki ilerlemelerin gözden geçirildiğini ifade etti. Kaydedilen gelişmeler şu şekilde özetlendi:
- Gençlik Teknik Komitesi’nin kurulması: Bu alanda istenen düzeyde ilerleme sağlandı.
- Mezarlıkların restorasyonu: Çalışmalarda olumlu adımlar atıldı.
- Çevre ve iklim değişikliği: Bu başlıkta da arzu edilen ilerleme kaydedildi.
- Ada’daki mayınların temizlenmesi: Tarafların çalışmalara başlama konusunda mutabakata çok yakın olduğu ve sadece teknik ayrıntıların kaldığı belirtildi.
İlerleme Sağlanamayan Konular ve Rum Tarafının Tutumu
Keçeli, Cenevre’de belirlenen altı başlıktan ikisinde ise ilerleme kaydedilemediğini vurguladı. Sözcü, “Mart ayında tespit edilen altı başlıktan kalan diğer ikisi olan dört yeni sınır kapısının açılması ve Ara Bölge’de güneş enerjisinden elektrik üretimi konularında ise, BM’nin tüm gayretleri ve Türk tarafının tüm yapıcı çabalarına rağmen ilerleme kaydedilmesi maalesef henüz mümkün olamamıştır” dedi.
Sınır kapıları konusunda Türk tarafı BM tarafından toplantıda sunulan uzlaşı önerisini iyi niyetli bir yaklaşım sergileyerek kabul etmiş olsa da Rum tarafının her aşamada yeni şartlar öne sürmesi, sözünde durmaması, yıllardır tekrar ettiği ve kabul görmeyen bazı önerileri ısrarla yeniden gündeme getirmesi sonuca ulaşılmasını imkansız kılmıştır. Keza, Ara Bölge’de güneş enerjisinden elektrik üretimi alanında da Rum tarafının uzlaşmaz tutumu ilerlemenin önündeki yegane engeli oluşturmuştur.
Keçeli, bu iki alandaki görüşmelerin önümüzdeki dönemde BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs konusundaki Şahsi Temsilcisi Holguin’in desteğiyle Ada’da devam edeceğini ekledi.
Toplantıda Uzlaşılan Dört Yeni İş Birliği Alanı
New York toplantısının en önemli çıktılarından biri, üzerinde çalışılacak dört yeni iş birliği alanında mutabakat sağlanması oldu. Bu yeni başlıklar üzerinde çalışmalar ilerleyen günlerde Ada’da başlayacak.
- Sivil toplum angajmanına yönelik bir istişari mekanizma oluşturulması
- Kültürel eserlerin değişimi
- Hava kalitesi yönetimi
- Mikroplastiklerden kaynaklanan kirlilikle mücadele
Ayrıca Keçeli, BM Genel Sekreteri’nin önümüzdeki Eylül ayında BM Genel Kurulu sırasında iki Liderle üçlü bir görüşme yapmasının ve yıl sonuna kadar üçüncü bir genişletilmiş formatlı toplantı düzenlenmesinin öngörüldüğünü belirtti.
Türkiye’nin Perspektifi ve İki Devletli Çözüm Vurgusu
Sözcü Keçeli, Türkiye’nin KKTC ile yakın eşgüdüm içinde toplantılara katıldığını ve amacın Ada’daki iki devlet arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirecek adımlar atmak olduğunu söyledi. “Dört yeni iş birliği alanı üzerinde uzlaşılabilmesi, Ada’daki komşu iki devletin ileride çözüm sonrasında da girişeceği işbirliğinin zeminin hazırlanmasına hizmet etmektedir” ifadelerini kullandı.
Keçeli, Rum tarafının tutumunu eleştirerek sözlerini tamamladı:
Öte yandan, Rum tarafının ‘iş birliği’ kelimesini dahi telaffuz etmeye yanaşmadığı bir atmosferde bu gibi sınırlı kazanımların dahi ancak büyük gayretler sonuncunda elde edilebildiği ve iki halkın gündelik hayatına doğrudan ve olumlu etkisi olacak, yeni sınır kapılarının açılması gibi alanlarda Rum tarafının uzlaşmaz tutumunun ilerlemeyi engelliyor olması üzüntü vericidir. Rum tarafının bu zihniyeti, Kıbrıs meselesinde KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Tatar’ın iki devletli çözüm vizyonunun dışında bir çözümün neden mümkün olmadığını da esasen son derece net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Türkiye’nin, Ada’daki iş birliği kültürünün geliştirilmesine yönelik çabaları iyi niyetle ve Kıbrıs Türk tarafıyla yakın istişare halinde sürdüreceği vurgulandı.