REKLAMEğer Avrupa’da yeni bir iPhone almayı düşünüyorsanız, cihazın maliyetinin bir ülkeden diğerine ne ölçüde değişebileceğini bilmek önemlidir. Katma Değer Vergisi (KDV) oranları, ithalat vergileri ve ulusal para birimlerinin gücü gibi faktörler, bu popüler telefonların etiket fiyatlarını Avrupa kıtasında önemli ölçüde etkilemektedir. Yine de, Avrupa içindeki fiyat farklılıkları, dünyanın diğer bölgelerinde görülenler kadar keskin değildir. Fakat, saatlik kazançlar hesaba katıldığında, bir iPhone’un satın alınabilirliği çok daha geniş bir spektrumda değişkenlik göstermektedir. Peki, hangi Avrupa ülkeleri en yüksek ve en düşük iPhone fiyatlarına sahip? Bu fiyatlar, Amerika Birleşik Devletleri gibi dünyanın diğer pazarlarıyla kıyaslandığında ne durumdadır? Ve bir Avrupalının yeni bir iPhone sahibi olabilmesi için ortalama kaç saat çalışması gerekmektedir? Deutsche Bank Araştırma Enstitüsü tarafından yayımlanan “Dünya Fiyatlarının Haritasını Çıkarmak” başlıklı rapor, bu sorulara ışık tutarak 41 farklı ülke ve pazardaki iPhone 16 Pro (128GB) fiyatlarını mercek altına alıyor. Analiz edilen pazarların yarısından fazlasını Avrupa ülkeleri oluşturmaktadır. Rapora göre, iPhone 16 Pro fiyatları küresel ölçekte yaklaşık 903 euro (Güney Kore) ile 1.854 euro (Türkiye) arasında bir aralıkta seyrediyor. Avrupa Birliği özelinde ise bu rakamlar, en düşük 1.107 euro ile Yunanistan’da başlarken, en yüksek 1.231 euro ile İsveç’te zirveye ulaşıyor. Küresel fiyat listesinin en üst sıralarında Türkiye’ye, Brezilya (1.559 euro) ve Mısır (1.296 euro) eşlik ediyor. Rapor, tüketicilere şu önemli uyarıda bulunuyor: “iPhone’unuzu Türkiye, Brezilya, Mısır, Hindistan ya da İskandinav ülkelerinde düşürmeniz veya kaybetmeniz oldukça maliyetli olabilir. Bu ülkelerde yeni bir cihaz almak, ABD’deki maliyetten yüzde 30 ila 100 daha pahalıya gelebilir.” Avrupa Birliği içinde en pahalı iPhone’lar İskandinav ülkelerinde bulunuyor. İsveç, 1.231 euro ile AB’nin en pahalı ülkesi olarak öne çıkarken, onu 1.188 euro ile Danimarka ve 1.175 euro ile Finlandiya izliyor. AB üyesi olmayan Norveç de 1.182 euroluk fiyatıyla bu gruba yakın bir konumda yer alıyor. Rapora göre, bu durumun temel nedeni, söz konusu ülkelerdeki KDV oranının diğer birçok Avrupa ülkesindeki yüzde 20’lik orana kıyasla yüzde 25 civarında olmasıdır. Batı Avrupa’daki pek çok ülke ise 1.145-1.170 euro bandında kümelenmiş durumda. Bu grupta Portekiz (1.166 euro), İtalya ve İrlanda (her ikisi de 1.157 euro), Fransa, Belçika ve Hollanda (tümü 1.147 euro) gibi ülkeler yer alıyor. Avrupa’nın daha uygun fiyatlı seçeneklerine bakıldığında, kıtanın en büyük beş ekonomisi arasında en ucuz iPhone 16 Pro’yu 1.095 euro ile İngiltere sunuyor. İngiltere’yi Almanya (1.119 euro) ve İspanya (1.138 euro) takip ediyor. Bununla birlikte, AB üyesi olmamasına rağmen İsviçre, 1.045 euroluk fiyatıyla tüm Avrupa’da en düşük iPhone 16 Pro maliyetine sahip ülke konumundadır. Küresel listede, iPhone 16 Pro’nun Amerika Birleşik Devletleri’nden (917 euro veya 1.079 dolar) daha ucuza satıldığı tek ülke, 903 euroluk fiyatıyla Güney Kore’dir. Birçok Asya ve Arap ülkesi de Batı Avrupa ülkelerinin çoğundan daha rekabetçi fiyatlar sunmaktadır. Örneğin, Suudi Arabistan’da bir iPhone 16 Pro 1.226 euro iken, Birleşik Arap Emirlikleri’nde bu rakam 1.170 euro’dur. Japonya, Çin ve Tayland gibi ülkelerde ise fiyatlar bu Körfez ülkelerindekinden bile daha düşüktür. Deutsche Bank’ın raporu, ABD’deki iPhone 16 Pro fiyatını 100 baz puan olarak kabul eden bir iPhone Fiyat Endeksi de sunuyor. Bu endeks, cihazın diğer ülkelerde ABD’ye kıyasla ne kadar pahalı veya ucuz olduğunu net bir şekilde gösteriyor. 202 endeks puanına sahip olan Türkiye, iPhone 16 Pro’nun ABD fiyatının iki katından daha pahalı olduğu tek ülke olarak dikkat çekiyor. İsveç’te iPhone fiyatları ABD’ye göre yüzde 34 daha yüksekken, İngiltere’de bu fark yüzde 19’dur. AB ülkelerinin genelinde ise iPhone 16 Pro’nun maliyeti ABD’dekinin yaklaşık yüzde 25 üzerindedir. Türkiye’nin iPhone fiyatlandırmasında bu denli aykırı bir konumda olmasının sebebi, akıllı telefonlara uygulanan çok katmanlı vergi sistemidir. KDV ve diğer ücretlerin yanı sıra, Türkiye’de akıllı telefonlardan yüzde 50 oranında bir Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) alınmaktadır. Bu birleşik vergiler, perakende satış fiyatını ciddi şekilde artırarak Türkiye’yi listenin en pahalı ülkesi yapmaktadır. Vergi uzmanı Ozan Bingöl’ün bir sosyal medya paylaşımında detaylandırdığı üzere, Türkiye’de bir iPhone’un fiyatı birkaç aşamalı vergilendirme ile şişiriliyor. İlk olarak, temel fiyata yüzde 1’lik Kültür Bakanlığı payı ekleniyor. Ardından, kamu yayıncısı TRT’yi finanse etmek için yüzde 12’lik bir “bandrol” ücreti geliyor. Bu tutarların toplamı üzerinden yüzde 50’lik ÖTV uygulanıyor. Son olarak, sadece telefonun değil, önceki tüm vergilerin ve harçların dahil olduğu toplam tutar üzerinden yüzde 20 KDV alınıyor. Bingöl’ün Mart 2024 tarihli örneğinde, bir iPhone’un vergisiz temel fiyatı 53.040 Türk lirası iken, tüm bu vergiler eklendikten sonra nihai satış fiyatı 107.999 liraya fırlıyor. Bu durum, orijinal fiyatın iki katından fazlasına tekabül eden yüzde 103,4’lük bir toplam efektif vergi oranı anlamına geliyor ve bu da ülkenin 202’lik iPhone Fiyat Endeksi puanıyla tutarlılık gösteriyor. Elbette bir cihazın etiket fiyatı, tüketiciler için ne kadar erişilebilir olduğunu tek başına göstermez. Satın alınabilirlik, Avrupa genelinde büyük farklılıklar gösteren gelir seviyelerine doğrudan bağlıdır. Bu noktada, Picodi.com tarafından hazırlanan iPhone Endeksi 2024, ortalama bir bireyin bir iPhone 16 Pro satın alabilmesi için kaç gün çalışması gerektiğini hesaplıyor. Sonuçlar, İsviçre’de sadece 4 gün ile Türkiye’de 72,9 gün arasında değişen devasa bir uçurumu ortaya koyuyor. AB içinde bu aralık, Lüksemburg’da 6,1 günden başlayıp Yunanistan’da 26,6 güne kadar çıkıyor. AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın 2024 verileri de bu gelir farklılıklarını teyit ediyor. 2024 yılında AB’de ortalama saatlik ücret 25,20 euro olarak kaydedilirken, bu rakam Bulgaristan’da 9,20 euroya kadar düşmekte, Lüksemburg’da ise 48,40 euroya ulaşmaktadır. Danimarka da 43,60 euro ile Lüksemburg’u yakından takip etmektedir. Bu veriler, alım gücündeki derin farklılıkları ve bir iPhone’un gerçek maliyetinin ülkeden ülkeye ne kadar değiştiğini gözler önüne sermektedir.
