Avrupalı Şirketlerin Gazze’deki Rolü Ortaya Çıktı
İngiliz The Guardian gazetesi, bağımsız haber merkezleri “Disclose” ve “Follow the Money” ile yürüttüğü ortak bir araştırmayla, Avrupalı şirketlerin İsrail’in Gazze’deki operasyonlarından nasıl finansal kazanç sağladığını gözler önüne serdi. Araştırma, bu şirketlerin dolaylı yollardan silah tedarikine devam ettiğine dair ciddi endişeleri gündeme getirdi.
Bombaları Hedefe Yönlendiren Kritik Sistemler
Haberde, ABD’li Boeing tarafından üretilen GBU-39 tipi bombalar için yönlendirici kanat sistemlerinin, Avrupa merkezli savunma devi MBDA‘nın Alabama’daki iştiraki tarafından üretildiği belirtildi. Bu sistemler, bombaların hedeflerini yüksek hassasiyetle bulmasını sağlıyor.
Araştırmaya göre, parçaları üreten ABD’deki MBDA Incorporated, elde ettiği gelirleri İngiltere’deki MBDA UK aracılığıyla ana şirket MBDA Group’a aktarıyor. Şirketin 2023 yılında üç büyük hissedarı olan İngiltere merkezli BAE Systems, Fransa merkezli Airbus ve İtalyan Leonardo‘ya yaklaşık 350 milyon sterlin temettü dağıttığı kaydedildi.
İngiltere’nin Silah İhracatı Yasağı Nasıl Aşılıyor?
Geçtiğimiz yıl İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, uluslararası insancıl hukukun ciddi şekilde ihlal edilme riski nedeniyle İsrail’e yönelik bazı silah ihracat lisanslarının askıya alındığını duyurmuştu. Ancak The Guardian’ın haberine göre, bu karar yalnızca İngiltere’den yapılan doğrudan sevkiyatları kapsıyor ve şirketlerin ABD’deki iştirakleri üzerinden devam eden satışları engellemiyor. Bu durum, mevcut ihracat kontrollerinin yetersizliğini ortaya koyuyor.
Sivil Kayıplar ve Savaş Suçu İddiaları
Araştırma kapsamında, açık kaynak verileri ve silah uzmanlarının analizleri sonucunda GBU-39 bombalarının kullanıldığı ve sivil kayıplara yol açtığı çok sayıda vaka belgelendi:
- Aralarında çocukların da bulunduğu sivillerin yaşamını yitirdiği 24 saldırı vakası doğrulandı.
- Saldırıların çoğunun okul binaları ve yerinden edilmiş sivillerin sığındığı çadır kampları gibi sivil alanlara yapıldığı belirtildi.
- İncelenen her saldırıda hayatını kaybedenler arasında çocukların olduğu vurgulandı.
- Bu saldırılardan bazılarının Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Af Örgütü tarafından incelenerek şüpheli savaş suçları olarak kayda geçirildiği ifade edildi.
Şirket Yasalara Uygun Olduğunu Savundu
MBDA, Boeing ile söz konusu parçaların üretimi için bir sözleşmesi olduğunu kabul ederken, tüm faaliyetlerinin yasalara uygun olduğunu iddia etti.
Tüm faaliyetlerimiz, yürürlükteki ulusal ve uluslararası yasalara uygun şekilde gerçekleştirilmektedir.
Buna karşın, silah ticaretine karşı kampanya yürüten sivil toplum örgütleri, şirketin ABD’deki faaliyetlerini durdurmayarak İsrail’in silahlandırılmasına dolaylı yoldan katkı sağladığını belirtti. BM özel raportörleri de şirketlerin, çatışma dönemlerinde insan hakları üzerindeki etkilerini değerlendirmesi ve faaliyetlerini buna göre düzenlemesi gerektiğine dikkat çekti.