Erzincan’ın İliç ilçesinde 13 Şubat 2024’te yaşanan toprak kayması sonrası faaliyetleri durdurulan Çöpler Altın Madeni, bölge ekonomisi ve istihdamı üzerinde derin bir etki bırakıyor. Madenin yaklaşık 1,5 yıldır kapalı olması, ilçede işsizliğin artmasına ve esnafın kepenk kapatma noktasına gelmesine neden oldu.
Bölge Ekonomisi ve İstihdamda Ciddi Kayıplar
Türkiye Altın Üreticileri Derneği ve sektör kaynaklarından alınan bilgilere göre, maden doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 4 bin kişiye iş imkanı sağlıyordu. Ancak üretimin 17 aydır durması, bu istihdam zincirini tamamen kopardı. Bu durum, yalnızca maden çalışanlarını değil, tüm ilçe ekonomisini olumsuz etkiledi.
Yetkililerden ‘Maden Yeniden Açılsın’ Çağrısı
Konuyla ilgili endişelerini dile getiren Erzincan Ticaret Borsası Başkanı Nadir Akar, durumun ciddiyetine dikkat çekti.
Sadece bölge esnafı değil, Türkiye ekonomisi de zarar gördü. Maden açıkken burada ciddi bir ticaret döngüsü vardı. Üretim durduğunda o çark tamamen bozuldu.
Erzincan Ticaret Odası Başkanı Ahmet Tanoğlu ise, madenin güvenli bir şekilde yeniden faaliyete geçmesi gerektiğini belirterek, “Altın ithalatı zaten cari açıkta büyük yer tutuyor. Maden güvenli şekilde yeniden faaliyete geçmeli” şeklinde konuştu.
İşsizlik Rakamları Durumun Vahametini Gösteriyor
İliç’teki sosyo-ekonomik tablonun ne kadar zorlu olduğu, somut verilerle de ortaya konuyor. CHP Erzincan İl Başkanı Yalçın Tanrıverdi‘nin açıklamasına göre, Sağlık Bakanlığı’nın ilçe için açtığı 67 kişilik temizlik kadrosuna 14 bin kişi başvurdu. Bu rekor başvuru sayısı, bölgedeki işsizlik krizini gözler önüne seriyor.
CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül de Mayıs ayında yaptığı bir açıklamada, çevre ve insan sağlığına yönelik tüm önlemlerin alınması şartıyla üretimin yeniden başlaması gerektiğini vurguladı. Sarıgül, “Kapalı liç yönteminin yüzde 99 oranında güvenli olduğu belirtiliyor. Tüm tedbirler sağlandıktan sonra üretim artsın ve emekçinin hakkı verilsin” dedi.
Uzman Görüşü: “Çevre Riski Kalmadı, Üretim Güvenli Yapılabilir”
Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cemalettin Okay Aksoy, madende artık çevresel bir riskin kalmadığını ifade etti.
Bakanlık denetimleri ve şirket testlerine göre çevre açısından riskli bir durum tespit edilmedi. Sabırlı Vadisi’nde yaklaşık 6 bin su ve 700 toprak örneği analiz edildi. Rehabilitasyon çalışmaları tamamlandı ve bu süreçte yaklaşık 210 milyon dolar harcama yapıldı. Üretimin kapalı sülfit tesisi ile yeniden başlaması, çevresel ve iş güvenliği açısından daha sağlam bir sistem sunuyor. Madencilik, özellikle kırsal bölgelerde kalkınmanın lokomotifidir. Üretimin uzun süre kesintiye uğraması hem yerel halkı hem de ülke ekonomisini zorluyor.
Altın Üretimindeki Düşüş İthalatı Artırıyor
Merkez Bankası ve Dünya Altın Konseyi verileri, Türkiye’nin altın üretimindeki düşüşün ulusal ekonomiye etkilerini ortaya koyuyor. Üretimin azalması, ithalatı ve dolayısıyla cari açığı artırıyor.
- 2024 Yılı Altın Üretimi: 32,2 ton
- 2024 Yılı Altın Talebi: 153 ton
- 2024 Yılı Altın İthalatı: 123,8 ton
- Son 24 Yılın İthalatı: Türkiye, üretiminin 8 katı kadar altın ithal etti.
- Cari Açığa Etkisi: Altın ithalatı, 2024’te 10 milyar dolarlık bir cari açık yarattı.