Akıllı Telefonlar Deprem Dedektörüne Dönüşüyor
Bilim insanları, Android işletim sistemine sahip akıllı telefonları gerçek zamanlı birer deprem dedektörü olarak kullanabilen yenilikçi bir sistem geliştirdi. Bu teknoloji, büyük sarsıntılar öncesinde halka daha hızlı uyarılar göndererek hayat kurtarma potansiyeli taşıyor.
Google ve USGS İş Birliğiyle Geliştirilen Sistem
Google, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) ve diğer bilim insanlarının ortak çalışmasıyla hayata geçirilen bu sistem, milyonlarca akıllı telefondan gelen verileri analiz ederek bir depremin ilk sarsıntı sinyallerini tespit ediyor. Bir bölgedeki çok sayıda cihaz aynı anda benzer bir yer hareketi kaydettiğinde, sistem bunu bir deprem olarak tanımlayarak çevredeki diğer kullanıcılara anında uyarı gönderiyor.
Sistemin Etkinliği Bilimsel Olarak Kanıtlandı
Bilim dergisi Science‘ta yayımlanan bir makaleye göre, bu ağın ayda ortalama 300’den fazla depremi başarıyla tespit ettiği ortaya kondu. Sistemin uyarı gönderdiği bölgelerdeki kullanıcı geri bildirimleri de oldukça olumlu. Araştırmaya göre:
- Depremi hissettiğini bildirenlerin %85’i uyarıyı aldığını belirtti.
- Kullanıcıların %36’sı uyarıyı sarsıntı başlamadan önce aldı.
- Kullanıcıların %28’i sarsıntı esnasında uyarıyı gördü.
- Kullanıcıların %23’ü ise sarsıntı bittikten sonra bilgilendirildi.
Hayat Kurtaran Değerli Saniyeler
Uyarılar, depremin daha yıkıcı olan S dalgalarından önce yayılan ve daha hızlı hareket eden P dalgalarının saptanmasına dayanıyor. Yeterli sayıda telefon P dalgalarını algıladığında, sistem saniyeler içinde diğer kullanıcılara bildirim gönderiyor. Google tarafından yapılan açıklamada, bu sistemin insanlara “sarsıntı başlamadan önce birkaç değerli saniye” kazandırabileceği vurgulanıyor. Bu kısa süre, insanların güvenli bir yere geçmesi, tehlikeli nesnelerden uzaklaşması veya bir ameliyatın durdurulması gibi kritik eylemler için yeterli olabilir.
Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Umut Vaat Ediyor
Çalışmada, bu sistemin geleneksel sismik sensörlerin yerini tam olarak almasa da, özellikle bilimsel ölçüm ağlarının zayıf olduğu bölgelerde düşük maliyetli ve ölçeklenebilir bir erken uyarı çözümü sunduğu belirtiliyor. Bu durum, akıllı telefon kullanımının yaygın olduğu ancak sismometrelerin nadir bulunduğu gelişmekte olan ülkeler için büyük bir potansiyel taşıyor.
Hangi Ülkelerde Kullanılıyor?
2020 yılında faaliyete geçen Android Deprem Uyarı Sistemi, aralarında Türkiye, ABD, Japonya, Yunanistan ve Endonezya’nın da bulunduğu birçok ülkede aktif olarak kullanılıyor. Doğrudan Android işletim sistemine entegre edilen bu teknoloji sayesinde kullanıcıların ek bir uygulama indirmesine gerek kalmıyor.
Kitle Kaynaklı Sistemlerin Geleceği
Araştırmacılar, akıllı telefonlardan gelen verilerin doğruluğunun bilimsel sensörler kadar yüksek olmasa da, özellikle telefon yoğunluğunun ve internet bağlantısının güçlü olduğu kentsel alanlarda son derece etkili olduğunu belirtiyor. Yazarlar, bu tür sistemlerin gelecekteki önemine dikkat çekiyor:
Kitle kaynaklı sistemlerin giderek daha önemli hale geleceğine inanıyoruz. Geleneksel sensörleri kişisel cihazlardan gelen verilerle birleştirerek daha dayanıklı ve kapsayıcı erken uyarı sistemleri oluşturmak mümkündür.