Doğu Akdeniz’de Enerji Hattı Gerilimi: Türkiye’nin Tepkisi Projeleri Durdurdu
İsrail’in önde gelen medya kuruluşlarından Mako.co.il, İsrail’i Avrupa’ya bağlaması hedeflenen dev denizaltı elektrik kablosu projesinin, Türkiye’nin sert tepkisi nedeniyle çıkmaza girdiğini bildirdi. Dünyanın en uzun ve en derin denizaltı hatlarından biri olması planlanan bu kablo, İsrail’i Güney Kıbrıs ve Yunanistan üzerinden Avrupa elektrik şebekesine entegre etmeyi amaçlıyordu.
On yılı aşkın süredir üzerinde çalışılan proje, Nisan ayında Yunanistan ile Türkiye arasında tırmanabilecek güvenlik gerilimleri endişesiyle askıya alındı.
Ankara’nın Stratejik Hamleleri ve Milyarlarca Dolarlık Projeler
İsrail basınına göre, Ankara’nın projeye yönelik tutumu net. Mako’da yer alan haberde, “Türkiye, projeye şiddetle karşı çıkıyor. Ankara, İsrail, Güney Kıbrıs ve Yunanistan arasındaki her türlü yakınlaşmayı kendisi için tehdit olarak görüyor” ifadeleri kullanıldı. Bu durumun etkilediği projeler ise şunlar:
- Denizaltı Elektrik Hattı
- EastMed doğalgaz boru hattı
- IMEC taşımacılık koridoru
Bu projelerin toplam yatırım değerinin on milyarlarca dolar olduğu belirtilirken, Türkiye’nin Libya’daki varlığı ve Şam ile potansiyel deniz sınırı anlaşması gibi gelişmelerin Akdeniz’deki dengeleri daha da karmaşık hale getirdiği vurgulandı.
Yunanistan Neden Geri Adım Attı?
Haberde, Türk yetkililerin Nisan ayındaki “Bu elektrik kablosu tek taraflı bir adımdır” açıklamasına dikkat çekildi. İsrail için acil durumlarda dış kaynaklı elektrik temini açısından kritik olan bu proje, Avrupa Birliği’ndeki en yüksek elektrik faturalarından birini ödeyen Kıbrıs için de hayati önem taşıyordu. Ancak Atina, projeyi durdurma kararı aldı. Yunan kaynaklara göre bu kararda sadece Türk baskısı değil, aynı zamanda eski ABD Başkanı Trump’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkındaki “Onu seviyorum” sözleri de etkili oldu.
Üst düzey bir Yunan yetkili, “Eğer devam etseydik, Türkler kabloyu kesebilirdi. Bu durumda elimizde iki kötü seçenek olurdu: Ya Türkiye’ye askeri karşılık verirdik ki bu, iki NATO ülkesi arasında gerçek bir savaşa neden olabilirdi ya da karşılık vermez, aşağılanmayı kabul ederdik. Yunan hükümetindeki hiçbir siyasetçi böyle bir sorumlulukla yaşayamazdı” dedi.
EastMed Gaz Boru Hattı Projesi de Rafa Kalktı
Yunanistan ve Güney Kıbrıs ile planlanan bir diğer önemli proje olan EastMed gaz boru hattı da benzer bir kaderi paylaştı. İsrail gazını Avrupa’ya taşımayı hedefleyen bu proje, Türkiye ile Yunanistan arasındaki anlaşmazlıklar ve ABD’nin desteğini çekmesiyle ekonomik olarak sürdürülemez hale geldi ve çalışmalar durdu.
İsrail İçin Kritik Proje: ‘Great Sea Interconnector’
İsrail için en kritik projelerden biri olan ‘Great Sea Interconnector’, İsrail ile Güney Kıbrıs arasında yaklaşık 330 km uzunluğunda bir bağlantı ile 2 bin megavatlık karşılıklı elektrik akışı sağlamayı hedefliyordu. Bu kapasite, İsrail’in toplam üretiminin yaklaşık %10’una denk geliyor. Projenin Kıbrıs-Girit ayağının maliyetinin 1.9 milyar Euro olduğu ve bunun %35’inin AB tarafından finanse edilmesinin planlandığı belirtildi.
Türkiye’nin Bölgedeki Stratejik Anlaşmaları
Haberde ayrıca, Türkiye’nin enerji ve gaz arama faaliyetlerini genişletmek amacıyla 2019’da Libya ile imzaladığı deniz sınırı anlaşmasına vurgu yapıldı. Mako, Türkiye’nin Libya ve Suriye gibi ülkelerle yaptığı anlaşmalarla bölgedeki deniz sınırları ve enerji kaynakları üzerindeki etkisini artırdığını, bu stratejinin bölgesel gerilimleri tırmandırarak İsrail’in enerji projelerini engelleyebileceğini belirtti.
