Avrupa Birliği’nin Yeni Bütçe Planı Bölgeleri Karşı Karşıya Getirebilir
Avrupa Birliği’nin 2028-2034 dönemi için sunduğu yeni bütçe teklifi, uyum politikasını diğer büyük harcama kalemleriyle tek bir çatı altında toplamayı hedefliyor. Ancak bu durumun, fonlar için kıyasıya bir rekabete yol açabileceği ve yerel kontrolü zayıflatarak dezavantajlı bölgelere yönelik destekleri riske atabileceği endişeleri giderek artıyor.
Yol yapımından hastane modernizasyonuna, işsizlikle mücadeleden eğitim programlarına ve çevreci girişimlere kadar geniş bir yelpazeyi finanse eden uyum fonları, bugüne dek AB üyesi ülkeler arasındaki bölgesel eşitsizliklerin giderilmesinde kilit bir rol oynadı. Vatandaşların yaşamına doğrudan dokunan bu somut politika aracı, şimdi köklü bir değişimle karşı karşıya.
Uyum Fonları İçin ‘Açlık Oyunları’ Senaryosu
Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan ve 2028-2034 Çok Yıllı Mali Çerçeve (MFF) olarak adlandırılan uzun vadeli bütçe, uyum politikasının mevcut işleyişini temelden değiştirme potansiyeli taşıyor. Yeni plana göre uyum politikası; tarım, kırsal kalkınma, göç ve sınır kontrolü gibi devasa harcama alanlarıyla birleştirilerek tek bir ‘mega fon’ haline getirilecek.
Komisyon bu adımı ‘sadeleştirme’ olarak gerekçelendirirken, eleştirmenler bu yaklaşımın bölgeler, sektörler ve farklı çıkar grupları arasında yıkıcı bir rekabeti tetikleyeceği uyarısında bulunuyor.
Avrupa Bölgeler Komitesi Başkanı Kata Tütto, Euronews’e verdiği demeçte, “Tarım, göç, sınır kontrolü ve uyum politikasını tek bir konteynıra koymak, bunu bir ‘Açlık Oyunları’na dönüştürecektir,” ifadelerini kullandı.
Tütto, yeni yapının çiftçilerle belediye başkanlarını, tarımsal destek bekleyenlerle işsizlik yardımı arayanları karşı karşıya getirme riski taşıdığını vurguladı.
Bütçe Detayları ve Parçalanma Endişeleri
Önerilen toplam 2 trilyon euroluk bütçenin 865 milyar euroluk kısmı, bu yeni birleşik fona ayrılacak. Bu fon, AB’nin Ortak Tarım Politikası (OTP-CAP) ve Avrupa Sosyal Fonu gibi köklü programlarını da içerecek. Tek bir fon içindeki farklı kalemlerin rekabeti, bölgesel liderler arasında uyum fonlarının önceliğini yitireceği korkusunu yarattı.
Komisyon, birleştirilen fonun 450 milyar euroluk kısmının yine bölgesel kalkınma, balıkçılık ve kırsal alanlara yönlendirileceğini belirtiyor. Teklif ayrıca, az gelişmiş bölgeler için özel olarak ayrılmış 218 milyar euroluk bir asgari tahsisat içeriyor. Bu durum en dezavantajlı bölgeler için bir güvence sağlasa da, gelişmekte olan ve gelişmiş bölgelerin alacağı desteklerin belirsizliğe sürüklenebileceği belirtiliyor.
Merkezileşmeye Karşı Yerel Katılım Çağrısı
Finansman mücadelesinin yanı sıra, yönetişimle ilgili endişeler de dile getiriliyor. Eleştirmenlere göre önerilen model, AB’nin yerel ve bölgesel otoritelerle ortak yönetim geleneğinden bir sapma anlamına geliyor.
Bu durumu açık bir merkezileşme çabası olarak gören Tütto, “Politikanın tasarım, yönetim ve yaratım kısımlarından atılacağız. Sadece para için savaşan uygulayıcılar haline geleceğiz,” dedi.
Teklifin birçok detayı belirsizliğini korurken, önümüzdeki aylar müzakereler için kritik öneme sahip. Uyumdan sorumlu Başkan Yardımcısı Raffaele Fitto, bütçeyi sunarken “Bu Avrupa Komisyonu’nun bir önerisidir. Son adım değil, bir başlangıç noktasıdır,” diyerek esneklik payı olduğunu belirtti ve AB bütçesinin yeni zorluklara uyum sağlaması gerektiğini ekledi.