Kosova’da Tarihe Tanıklık Eden Paha Biçilmez Eser: Yunini Nüshası
Sahih-i Buhari‘nin bilinen en eski ve güvenilir kopyalarından biri olarak kabul edilen Yunini nüshası, Kosova’nın Yakova şehrinde önemli bir kültürel miras olarak korunuyor. Ali ibn Abdullah tarafından elle yazılan bu nadide eser, dönemin zenginlerinden Süleyman Paşa tarafından satın alınarak, şehrin simgesi olan Hadum Camii‘ne vakfedilmiştir. Amacı, gelecek nesillerin bu değerli kaynaktan faydalanmasını sağlamaktı.
Eser, Balkan Savaşları, İkinci Dünya Savaşı ve 1998-1999 Kosova Savaşı gibi zorlu dönemlerde çıkan büyük yangınlara rağmen varlığını sürdürmeyi başarmıştır. Bu tarihi yolculuk, eserin manevi ve kültürel değerini daha da artırmaktadır.
Koruma Altına Alınma ve Yeniden Çoğaltılma Süreci
1950’li yıllarda, dönemin Kosova İslam Birliği Başkanı Bajram Agani, bu değerli nüshayı ve diğer birçok tarihi eseri ülkedeki camilerden toplayarak birliğin merkez kütüphanesinde güvence altına aldı. 2022 yılında ise Kosova İslam Birliği, eseri İslam dünyasındaki okuyuculara ulaştırmak amacıyla Lübnan’daki bir yayıneviyle işbirliği yaparak çoğaltma çalışmalarını başlattı.
Temmuz ayı başında düzenlenen özel bir törenle sembolik olarak eski yuvası olan Hadum Camii’ne geri götürülen eser, günümüzde Priştine’deki İslam Araştırmaları Fakültesi’nin kütüphanesinde titizlikle muhafaza edilmektedir.
Binden Fazla Eserin Gün Yüzüne Çıkarılması Hedefleniyor
Kosova İslami Araştırmalar ve İncelemeler Enstitüsü Müdürü Sabri Bajgora, bu nadir kitap sayesinde Kosova’nın hadis ilmi alanında dünya çapında bir üne kavuştuğunu belirtti.
“Eserin ilginç bir geçmişi var. Hadum Camii’nin öğrencileri için özel olarak Arnavutlar tarafından sipariş edilmiş. Hicri 1179 (miladi 1765) yılında yazılmış ve 1785’te vakfedilmiştir. O tarihten bu yana bu camide korunmuş ve Yakova’daki medrese hocaları tarafından öğrencilere hadisleri açıklamak için kullanılmıştır.”
Bajgora ayrıca, yöneticisi olduğu enstitünün 1000’den fazla benzer eseri daha gün yüzüne çıkarmayı hedeflediğini ve vatandaşların bağışladığı değerli eski kitapların gelecek yıllarda işlenip yayımlanacağını ekledi.
“Hadis İlmi Açısından Çok Değerli ve Aranan Bir Eser”
Suriye’den Kosova’ya dönen hadis alimi Abdulkadir Arnauti’nin torunu olan ve İslam Araştırmaları Fakültesi kütüphanesinde görev yapan Abdulkadir Mahmud Arnauti, kitabın tanıtımında kilit bir rol oynamaktadır. Arnauti, eserin önemini şu sözlerle vurguladı:
“Bu nadir nüsha bizim için büyük bir gurur kaynağıdır. (Kosova İslam Birliği Başkanı Naim) Tırnava ve müdür Bajgora’nın gözetiminde hazırlanarak Lübnan’da basıldı. Basılan nüshalar Arap-İslam dünyasındaki tüm büyük kütüphanelere dağıtıldı. Tüm kitap fuarlarına katıldığımız bu kitap, hadis ilmi açısından çok değerli ve aranan bir eserdir.”
Sahih-i Buhari ve İslam’daki Yeri
Miladi 870 yılında vefat eden büyük hadis alimi Muhammed bin İsmail el-Buhari’nin en ünlü eseri olan Sahih-i Buhari, Kur’an-ı Kerim’den sonra en güvenilir kaynak olarak kabul edilmektedir. Buhari, Hz. Muhammed’in sözlerini, fiillerini ve onaylarını ifade eden hadisleri, yalnızca sağlam senetler aracılığıyla derleyerek İslam dünyasına eşsiz bir kaynak sunmuştur. Eser, titizliği ve sahihliğiyle diğer hadis kitaplarından ayrılarak alimler tarafından en üstün hadis kitabı olarak görülmektedir.