Erzincan’ın İliç ilçesinde 13 Şubat 2024 tarihinde yaşanan toprak kaymasının ardından faaliyetleri durdurulan Çöpler Altın Madeni, bölge ekonomisi ve istihdam üzerinde derin bir etki yarattı. Türkiye Altın Üreticileri Derneği’ne göre, madenin kapanmasıyla doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 4 bin kişilik istihdam zinciri kesintiye uğradı.
Bölge Ekonomisi Durma Noktasında
Madenin 17 aydır kapalı kalması, yerel ticareti olumsuz etkiledi. Erzincan Ticaret Borsası Başkanı Nadir Akar, durumu şu sözlerle özetledi:
“Sadece bölge esnafı değil, Türkiye ekonomisi de zarar gördü. Maden açıkken burada ciddi bir ticaret döngüsü vardı. Üretim durduğunda o çark tamamen bozuldu.”
Erzincan Ticaret Odası Başkanı Ahmet Tanoğlu ise konunun ulusal boyutuna dikkat çekerek, “Altın ithalatı zaten cari açıkta büyük yer tutuyor. Maden güvenli şekilde yeniden faaliyete geçmeli” şeklinde konuştu.
Siyaset ve Akademi Dünyasından ‘Yeniden Açılsın’ Çağrısı
Bölgedeki sosyo-ekonomik tablo siyasetçilerin de gündeminde. CHP Erzincan İl Başkanı Yalçın Tanrıverdi, İliç’teki işsizlik sorununa vurgu yaparken, CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül ise mayıs ayındaki açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“İliç’te üretimin yeniden başlaması için çevre ve insan sağlığına dair tüm önlemler alınmalı. Kapalı liç yönteminin yüzde 99 oranında güvenli olduğu belirtiliyor. Tüm tedbirler sağlandıktan sonra üretim artsın ve emekçinin hakkı verilsin.”
Uzman Görüşü: “Çevresel Risk Kalmadı”
Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cemalettin Okay Aksoy, madende artık çevresel bir risk bulunmadığını belirtti. Aksoy, yapılan çalışmaları şu şekilde sıraladı:
- Bakanlık denetimleri ve şirket testlerine göre çevre açısından riskli bir durum tespit edilmedi.
- Sabırlı Vadisi’nde yaklaşık 6 bin su ve 700 toprak örneği analiz edildi.
- Rehabilitasyon çalışmaları için yaklaşık 210 milyon dolar harcama yapıldı.
Prof. Dr. Aksoy, “Üretimin kapalı sülfit tesisi ile yeniden başlaması, çevresel ve iş güvenliği açısından daha sağlam bir sistem sunuyor. Madencilik özellikle kırsal bölgelerde kalkınmanın lokomotifidir” dedi.
Altın İthalatı Cari Açığı Büyütüyor
Merkez Bankası ve Dünya Altın Konseyi verileri, Türkiye’nin altın üretimindeki düşüşün ithalatı artırdığını gözler önüne seriyor. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin altın üretimi 32,2 ton seviyesinde kalırken, talep 153 ton ve ithalat ise 123,8 ton olarak gerçekleşti. Son 24 yılda üretiminin 8 katı altın ithal eden Türkiye’de, bu durum 2024 yılında 10 milyar dolarlık bir cari açığa neden oldu.