Gökbilimciler, kozmosta son derece ender rastlanan, milyonda bir ihtimalle gözlemlenebilen bir yapı keşfetti. “Fosil galaksi” olarak nitelendirilen ve KiDS J0842+0059 adıyla anılan bu gök cismi, 3 milyar ışık yılı mesafede konumlanıyor. Bu galaksinin, yıldız üretim faaliyetlerini milyarlarca yıl evvel sonlandırdığı belirtiliyor. Keşfi yapan İtalyan araştırma grubuna göre, galaksinin yaklaşık 7 milyar senedir başka bir galaksiyle birleşme veya etkileşim yaşamamış olması, onu evrenin başlangıç dönemlerine ait bir zaman kapsülü haline getiriyor.
FOSİL GALAKSİ NE ANLAMA GELİYOR?
Fosil galaksiler, evrenin ilk zamanlarında gerçekleşen yoğun ve hızlı bir yıldız oluşum patlaması sonrası gelişimini durdurarak “sakinleşen” sistemler olarak tanımlanır. Galaksi evriminin ikinci aşaması kabul edilen galaksi birleşmelerini yaşamamış olmaları, onların en belirgin özelliğidir. Bu nedenle, yapıları ve yıldız içerikleri günümüze kadar bozulmadan ulaşmış ender örneklerdir. Kozmostaki toplam galaksi nüfusunun sadece %0,0001’ini oluşturdukları tahmin edilmektedir.
KiDS J0842+0059, Dünya’ya olan 3 milyar ışık yıllık mesafesiyle, yerel evren dışında tespit edilen ilk fosil galaksi olma unvanını taşıyor. Işığının gezegenimize ulaşması 3 milyar yıl sürdüğü için, bilim insanları bu galaksiyi gözlemlediklerinde aslında onun geçmişteki haline bakmış oluyorlar.
KEŞİF SÜRECİ VE ARKASINDAKİ EKİP
Bu önemli buluş, İtalyan Ulusal Astrofizik Enstitüsü (INAF) liderliğindeki bir grup tarafından gerçekleştirildi. İlk belirsiz görüntü, 2018 yılında KiDS (Kilo-Degree Survey) projesi verileriyle elde edildi. Sonrasında, LBT’nin adaptif optik sistemi aracılığıyla galaksinin net yapısı ve yoğunluğu doğrulanmıştır. Yapılan incelemeler, bu gök cisminin Hubble’ın gözlemlediği NGC 1277 ile benzer bir yapıya sahip olduğunu göstermiştir.
Fosil galaksinin öne çıkan özellikleri:
* **Yoğunluk ve Kütle:** Güneş’in kütlesinin yaklaşık 100 milyar katına eşdeğer bir yıldız kütlesi içeriyor.
* **Yapısal Nitelik:** Yıldız oluşumunun durmuş olması sebebiyle galaksi, son derece sıkışık ve kompakt bir yapı sergilemektedir.
* **Gelişim Düzeyi:** Evrenin erken evrelerinden bir kalıntı olup, evrimini neredeyse hiç tamamlamamış bir gökadadır.