Yenilenebilir Enerji Maliyetlerde Fosil Yakıtları Geride Bıraktı
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), Birleşmiş Milletler, Uluslararası Para Fonu, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Dünya Bankası ve OECD gibi kuruluşların desteğiyle yayımlanan yeni bir rapor, yenilenebilir enerjinin maliyet avantajını gözler önüne serdi. Rapora göre, teknolojik inovasyonlar, rekabetçi tedarik zincirleri ve ölçek ekonomisi sayesinde düşen maliyetler, temiz enerji kaynaklarını fosil yakıtlara karşı daha cazip hale getirdi.
Rekor Kapasite Artışı ve Maliyet Düşüşleri
Geçen yıl devreye alınan yenilenebilir enerji projelerinin yüzde 91’i, yeni fosil yakıt projelerine kıyasla daha düşük maliyetlerle elektrik üretti. Bu kapasite artışı sayesinde 57 milyar dolar değerinde fosil yakıt kullanımının önüne geçilerek önemli bir tasarruf sağlandı.
- Güneş Enerjisi: Kilovatsaat başına üretimde fosil yakıtlara göre yüzde 41 daha ucuz.
- Deniz Üstü Rüzgar Enerjisi: Fosil yakıtlara kıyasla yüzde 53 daha ucuz.
- Kara Rüzgar Enerjisi: Yenilenebilir kaynaklar arasında en ucuz elektrik üretim yöntemi olarak öne çıktı.
Dünya genelinde 2023’te devreye alınan yenilenebilir enerji kapasitesi, bir önceki yıla göre yüzde 15,1 artarak 582 gigavat seviyesine ulaştı. Bu, 2000 yılından bu yana yıllık bazda görülen en yüksek kapasite artışı oldu.
Geleceğe Yönelik Zorluklar ve Fırsatlar
Yenilenebilir enerji teknolojileri gelişmeye ve tedarik zincirleri güçlenmeye devam etse de, kısa vadeli zorluklar varlığını sürdürüyor. Ticaret politikaları, ham maddeye erişim sorunları ve jeopolitik değişimler maliyetleri geçici olarak artırabilir. Özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika’da izin süreçlerindeki gecikmeler ve kısıtlı şebeke kapasitesi gibi yapısal sorunlar beklenirken; Asya, Afrika ve Güney Amerika’da maliyet düşüşlerinin devam etmesi öngörülüyor.
Guterres: “Güneş, Temiz Bir Enerji Çağının Üzerine Doğuyor”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, raporun tanıtımında yaptığı konuşmada, dünyanın temiz enerji dönüşümünde yeni bir çağın eşiğinde olduğunu vurguladı.
“Tarih boyunca enerji insanlığın kaderini belirledi. Şimdi, yeni bir çağın eşiğindeyiz. Fosil yakıtlar artık yolun sonuna yaklaşıyor. Güneş, temiz bir enerji çağının üzerine doğuyor.”
Guterres, geçen yıl temiz enerjiye 2 trilyon dolar yatırım yapıldığını ve bu rakamın fosil yakıtlara yapılan yatırımdan 800 milyar dolar daha fazla olduğunu belirtti. Son on yılda yenilenebilir enerji yatırımları yüzde 70 arttı.
1,5 Derece Hedefi Tehlike Altında
Temiz enerjideki büyümenin durdurulamayacağını belirten Guterres, fosil yakıt lobisinin çabalarına rağmen başarısız olacağından emin olduğunu ifade etti. Ancak bu dönüşümün dünya genelinde adil bir şekilde gerçekleşmediğine dikkat çekti. OECD ve Çin, küresel yenilenebilir enerji kurulu gücünün yüzde 80’ini oluştururken, Afrika’nın payı sadece yüzde 1,5 seviyesinde kaldı. Guterres, “Küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlama hedefi benzeri görülmemiş bir tehlike altında. Bu hedefi ulaşılabilir tutmak için emisyonları çok keskin bir şekilde azaltmalı ve temiz enerji dönüşümünü hızlandırmalıyız” diyerek tüm ülkeleri COP30 öncesi harekete geçmeye çağırdı.
IRENA: 467 Milyar Dolarlık Fosil Yakıt Maliyeti Önlendi
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera ise mevcut yenilenebilir enerji santrallerinin 2024 sonu itibarıyla 467 milyar dolarlık fosil yakıt maliyetinin önüne geçeceğini bildirdi.
“Bu başarı, yıllar süren yenilik, politika yönlendirmesi ve büyüyen pazarların bir sonucudur. Ancak bu ilerleme garanti altında değil. Artan jeopolitik gerilimler, ticaret tarifeleri ve ham madde tedarikindeki kısıtlamalar, bu ivmeyi yavaşlatma ve maliyetleri artırma tehdidi oluşturuyor.”
La Camera, enerji dönüşümünün kazanımlarını korumak için uluslararası iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.