Pandeminin Beyin Sağlığı Üzerindeki Şaşırtıcı Etkileri
University of Nottingham‘dan Dr. Ali-Reza Mohammadi-Nejad liderliğindeki bir araştırma ekibi, COVID-19 pandemisinin insan beyni üzerindeki etkilerini inceleyen çarpıcı bir çalışma yürüttü. Yapay zeka destekli analiz modelleri kullanılarak yapılan araştırmada, pandemi sürecinin, virüsle enfekte olmayan bireylerde dahi beyin yaşlanmasını hızlandırdığı tespit edildi.
Araştırma Metodolojisi ve Katılımcı Grupları
Ekip, Birleşik Krallık Biyobankası’ndan elde edilen 15 binden fazla sağlıklı bireyin verisiyle eğittiği yapay zeka modellerini, toplam 996 kişinin beyin taramaları üzerinde test etti. Çalışmaya katılan bu kişiler iki ana gruba ayrıldı:
- Kontrol Grubu: Pandemi öncesi dönemde iki farklı zamanda beyin taraması yapılmış 564 kişiden oluşmaktadır.
- Pandemi Grubu: Pandemiden önce bir ve pandemiden sonra bir olmak üzere iki kez beyin taraması yapılmış 432 kişiden oluşmaktadır.
Araştırmacılar, bu taramalar arasındaki farkları analiz ederek beynin yapısal değişimlerini, özellikle gri ve beyaz madde hacimlerindeki farklılıkları inceledi. Gri madde düşünme, hafıza ve karar verme gibi bilişsel süreçleri yönetirken, beyaz madde beynin farklı bölgeleri arasındaki iletişimi sağlar.
Enfeksiyon Olmasa Bile Beyin Yaşlanması Hızlandı
Bilim insanları, Pandemi Grubu’ndaki bireylerin beyinlerinde yaşlanmanın hızlandığına dair net kanıtlar buldu. Dikkat çekici olan ise, bu kişilerin ikinci tarama sırasında COVID-19 geçirmemiş olmalarıydı. Bu durum, doğrudan virüsün etkisinden ziyade, sosyal izolasyon, stres ve günlük rutinlerdeki bozulmalar gibi pandemik koşulların beyin sağlığını olumsuz etkilediğini göstermektedir.
Bulgularımız, COVID-19 pandemisinin enfeksiyon olmasa bile beyin sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığını gösteriyor. Bu etki, orta yaş ve üzerindeki sağlıklı bireylerde bile görüldü.
Virüsün Doğrudan Etkisi ve Uzman Görüşleri
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışma, enfekte olmanın hiç etkisi olmadığını da söylemiyor. İki tarama arasında COVID-19 geçiren bireylerde, bilişsel fonksiyonlarda, özellikle işlem hızında düşüşler gözlemlendi. Oxford Üniversitesi’nden nöroloji profesörü Masud Husain ise, “İki grup arasındaki beyin yaş farkı ortalama sadece 5 ay” diyerek sonuçlara temkinli yaklaşılması gerektiğini belirtti.
Çalışmanın Ortaya Koyduğu Gerçekler
COVID-19’un sadece bir solunum yolu hastalığı olmadığı, aynı zamanda beyni ve sinir sistemini de etkilediği artık bilimsel bir gerçek. Oxford Üniversitesi’nden Dr. Maxime Taquet, COVID geçirenlerde görülen beyin yaşlanmasının, bilişsel yeteneklerdeki azalmayla paralel olduğunu vurguluyor. Ayrıca, çalışmadaki bazı kişilerin semptom göstermeden COVID geçirmiş ve test eksikliği nedeniyle kayıt altına alınmamış olabileceği de bir ihtimal olarak değerlendiriliyor. Bu bulgular, küresel krizlerin insan sağlığını yalnızca fiziksel olarak değil, psikolojik ve sosyal yükleriyle de derinden etkilediğini kanıtlıyor ve gelecekteki benzer durumlara karşı hazırlıklı olmanın önemini ortaya koyuyor.