İstanbul, Rusya-Ukrayna Barış Görüşmelerinin Kilit Adresi Oldu
Rusya ile Ukrayna arasında 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan savaşın sona erdirilmesi amacıyla yürütülen diplomatik çabalar, İstanbul’u yeniden doğrudan müzakerelerin merkezi haline getirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın yoğun arabuluculuk girişimleri sonucunda, iki ülkenin heyetleri 29 Mart 2022’de Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde bir araya gelmişti. Savaşın ilk dönemlerinde gerçekleşen bu görüşmede önemli ilerlemeler kaydedilse de, dış müdahaleler nedeniyle barış fırsatı değerlendirilememişti.
İlk Müzakere Turunda Önemli Adımlar Atıldı
Taraflar, yaklaşık üç yıllık bir aranın ardından 16 Mayıs’ta İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Ofisi’nde yeniden masaya oturdu. Türkiye’nin ev sahipliğindeki bu ilk tur görüşmelerinde, 1000 esire karşılık 1000 esir takası yapılması ve barış koşullarının paylaşılması gibi konularda mutabakat sağlandı. Bu insani adımın ardından Moskova ve Kiev arasında esir asker takası gerçekleştirildi.
İkinci Turda Tarihi Esir Takası Kararı Alındı
Rus ve Ukrayna heyetleri, 2 Haziran’da Çırağan Sarayı’nda gerçekleştirdikleri ikinci toplantıda, ateşkes ve kalıcı barışın sağlanması için hazırladıkları memorandum taslaklarını birbirlerine sundu. Bu görüşmelerde, savaşın başlangıcından bu yana en geniş kapsamlı esir takası üzerinde anlaşıldı. Anlaşma kapsamında ağır hasta ve yaralı askerlerin tamamı ile 25 yaş altındaki tüm esir askerlerin takasına karar verildi.
Ayrıca Rus tarafı, 6 bin Ukraynalı askerin cenazesini teslim etme sözü verdi ve cenazelerin toplanabilmesi için cephenin belirli bölgelerinde 2-3 günlük geçici ateşkes yapılması fikri masaya yatırıldı. Bugüne kadar binlerce esir askerin takası yapılırken, Rusya 7 bin Ukraynalı askerin cenazesini teslim etti ve 3 bin cenazenin daha iadesi için hazır olduğunu bildirdi.
Yeni Tur Müzakerelerin Gündemi Yoğun
Moskova’nın üçüncü tur müzakereler için hazır olduğunu ve adresin İstanbul olarak kalacağını belirtmesinin ardından, Ukrayna tarafı 19 Temmuz’da görüşmelerin bu hafta İstanbul’da yapılması teklifini iletti. Çırağan Sarayı’nda gerçekleşen son zirvenin öncelikli gündem maddeleri şunlardır:
- Tarafların sunduğu ateşkes ve barış şartlarını içeren memorandum taslaklarının müzakeresi.
- Savaş esirleri takasının devamı.
- Rusya’da olduğu iddia edilen Ukraynalı çocukların durumu.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında olası bir liderler zirvesinin hazırlıkları.
Kremlin’den ve Kiev’den Zirveye İlişkin Açıklamalar
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, tarafların birbirine zıt memorandumlar sunduğunu belirterek, “Büyük diplomatik çalışma yapılacak. Müzakerelerden mucize beklemek için neden yok” ifadeleriyle beklentilerin düşük tutulması gerektiği mesajını verdi.
“Ukrayna krizinin çözümü o kadar zor ki, esir asker ve cenaze değişimi konusundaki anlaşmalar bile bir başarı.” – Dmitriy Peskov
Diğer yandan Ukrayna tarafı ise daha geniş kapsamlı bir zirve hedefliyor. Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, Putin ve Zelenskiy’nin yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ve Avrupalı liderlerin de katılacağı bir zirve üzerinde çalıştıklarını açıkladı.