Rusya ve Ukrayna Heyetleri Barış İçin İstanbul’da Buluştu
Rusya ve Ukrayna arasındaki barış arayışları kapsamında, heyetler 23 Temmuz akşamı İstanbul’daki Çırağan Sarayı’nda üçüncü kez bir araya geldi. 2022’den bu yana devam eden müzakerelerin bu turunda, Rus heyetine yine Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yardımcısı Vladimir Medinski başkanlık ederken, Ukrayna heyetinin koordinasyonunu Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov yürüttü. Her iki tarafın da heyet yapılarında bir değişiklik olmadığı gözlemlendi.
Görüşmeler öncesinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, her iki heyetin başkanlarıyla ayrı ayrı bir ön görüşme gerçekleştirdi. Fidan, yaptığı açılış konuşmasında, nihai hedefin kalıcı bir ateşkes olduğunu vurgulayarak, önceki turlarda İstanbul’da sağlanan ilerlemenin uluslararası alanda takdir topladığını belirtti. Türkiye’nin arabuluculuk rolünü sürdüreceğini ve savaş esirleri takasında da destek vermeye hazır olduğunu ifade etti.
Görüşmelerden Çıkan En Önemli Karar: Esir Takası
Yaklaşık 40 dakika süren zirvenin en somut sonucu, tarafların üç yılı aşkın süredir tutuklu bulunan kişilerin takası konusunda anlaşmaya varması oldu. Rüstem Umerov’un açıklamasına göre, bu anlaşma çerçevesinde yaklaşık 1.200 kişinin serbest bırakılması planlanıyor.
Tarafların Ateşkes İçin Pozisyonları
Görüşmelerin ardından Rus heyeti başkanı Vladimir Medinski, Moskova’nın temel şartlarını ve Kiev’in pozisyonunu kamuoyuyla paylaştı. İki tarafın beklentileri arasında belirgin farklar bulunuyor.
Moskova’nın Temel Şartları
Rusya’nın sunduğu memoranduma göre, çatışmaların sonlanması için iki temel koşuldan birinin yerine getirilmesi gerekiyor:
- Ukrayna ordusunun, Rusya’nın ilhak ettiği bölgelerden tamamen çekilmesi.
- Kiev’in yeni asker sevkiyatını durdurması, seferberliği sonlandırması ve yurt dışından askeri yardım almayı bırakması.
Ayrıca Moskova, Ukrayna’nın tarafsızlık statüsünün anayasal güvence altına alınmasını ve ilhak edilen yeni bölgelerin tanınmasını talep ediyor.
Kiev’in Yaklaşımı
Ukrayna ise tamamen farklı bir yol haritası sunuyor. Kiev, ön şartsız derhal ateşkes ilan edilmesini ve Zelenski ile Putin arasında doğrudan bir liderler zirvesi düzenlenmesini istiyor. Ukrayna ayrıca, askeri ittifaklara katılma hakkından vazgeçmeyeceğini kesin bir dille vurguluyor.
Masadaki Diğer Teklifler ve Gündem Maddeleri
Rusya’nın Sunduğu Öneriler
- Teknik Komiteler: Belirli konularda çevrim içi çalışacak üç ayrı teknik çalışma grubu kurulması önerildi. Ukrayna bu teklifi değerlendireceğini belirtti.
- Esir Değişimi: Her iki taraftan en az 1.200 savaş esirinin takas edilmesi teklifi yinelendi.
- Kısa Süreli Ateşkes: Cephe hattından yaralıların ve cenazelerin tahliyesi için 24 ila 48 saatlik geçici ateşkesler önerildi.
- Cenaze Teslimi: Rusya, Kızılhaç aracılığıyla 3 bin Ukraynalı askerin naaşını teslim etmeye hazır olduğunu bildirdi.
Liderler Düzeyinde Zirve Mümkün mü?
Medinski, bir Putin-Zelenski zirvesinin ancak kapsamlı bir hazırlık sürecinin ardından mümkün olabileceğini söyledi. “Zirvede hangi konuların ele alınacağı netleşmeden liderler düzeyinde bir toplantı mümkün değil” diyen Medinski, böyle bir zirvenin savaşın sonunu getiren bir dönüm noktası olması gerektiğini ekledi.
İnsani Konular ve Çocukların Durumu
Görüşmelerde insani konular da geniş yer buldu. Daha önceki esir takaslarının başarıyla tamamlandığı ve her iki taraftan biner askerin serbest bırakıldığı belirtildi. Rusya’nın şimdiye kadar 7 binden fazla Ukrayna askerinin cenazesini teslim ettiği de açıklandı.
Ukraynalı Çocuklar Sorunu
Rusya, Ukrayna tarafından sunulan çocuk listesi üzerindeki incelemelerini tamamladığını, listedeki birçok çocuğun Rusya’da hiç bulunmadığını ve 50 ismin yetişkin olduğunu iddia etti. Rusya’da bulunan Ukraynalı çocukların ise devlet koruması altında olduğunu belirten Moskova, Ukrayna ve AB ülkelerindeki Rus çocukların iadesini talep etti.
Ukrayna’dan İlk Değerlendirme: “Kararları Tek Kişi Veriyor”
Ukrayna heyeti adına konuşan Rüstem Umerov ve Georgiy Tikhiy, İstanbul’daki görüşmeleri değerlendirdi. Kiev’in, Ağustos sonuna kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump’ın da katılacağı bir liderler zirvesi teklif ettiğini açıkladı. Ukraynalı müzakereci Tikhiy, bu ısrarın nedenini şu sözlerle açıkladı:
“Neden liderler düzeyinde bir görüşmede ısrar ediyoruz? Çünkü Rusya’da kararları yalnızca bir kişi veriyor. Eğer ateşkes gibi hayati bir adım atılacaksa, o kişi masada olmalı.”
Tikhiy, bu teklifin her an hayata geçirilebileceğini de sözlerine ekledi. Medinski ise tarafların pozisyonları arasında ciddi farklar olduğunu ancak temasların sürmesini umduklarını belirtti.