Google’dan Tarihe Işık Tutan Teknoloji: Yapay Zeka Aeneas
Teknoloji devi Google, tarih ve arkeoloji alanında çığır açacak yeni bir yapay zeka aracı geliştirdi. Antik Roma döneminden kalma Latince yazıtların deşifre edilmesini ve eksik kısımlarının tamamlanmasını kolaylaştırmak amacıyla tasarlanan bu araca, Troya kahramanından esinlenilerek “Aeneas” ismi verildi.
Kapsamlı Veri Seti ile Eğitilen Akıllı Sistem
Tarihçilerle yapılan ortak bir çalışma sonucunda ortaya çıkan Aeneas, oldukça geniş bir veri tabanı kullanılarak eğitildi. Sistemin temelini, yaklaşık 16 milyon karakter içeren 200 binden fazla bilinen Latin yazıtı oluşturuyor. Bu devasa veri seti sayesinde Aeneas, metinleri sadece kelime bazında değil, aynı zamanda tarihsel ve coğrafi bağlamları da dikkate alarak analiz edebiliyor.
Aeneas’ın Yetenekleri ve Başarı Oranı
Aeneas, hasar görmüş veya eksik kalmış antik metinler üzerinde etkileyici yetenekler sergiliyor. Sistemin öne çıkan özellikleri şunlardır:
- Metinlerin hangi tarihsel döneme ve coğrafyaya ait olduğunu yüksek doğrulukla tahmin edebilme.
- Yazıtlardaki eksik kelimeler veya harfler için anlamlı ve bağlama uygun öneriler sunma.
- Farklı olasılıkları değerlendirerek tarihçilere yeni bakış açıları kazandırma.
Yapılan araştırmalarda, 23 tarihçinin katılımıyla Aeneas’ın performansı test edildi. Sonuçlara göre, yapay zeka aracının yaptığı tahminlerin yüzde 90 oranında anlamlı ve doğru olduğu görüldü. Özellikle Augustus’un ünlü “Res Gestae Divi Augusti” yazıtı üzerinde yapılan testlerde, bilim insanlarının uzun süredir tartıştığı iki farklı yazım tarihini de geçerli olasılıklar olarak sunması, aracın potansiyelini gözler önüne serdi.
Araştırmanın başyazarlarından Thea Sommerschield, Aeneas’ın sunduğu sonuçlar karşısında şaşkınlıklarını, “Bunlar bizim için ağzımızı açık bırakan anlardı,” sözleriyle ifade etti.
Arkeoloji ve tarih çalışmalarına yeni bir soluk getirmesi beklenen bu önemli çalışmanın bulguları, prestijli bilim dergisi “Nature”da yayımlanarak bilim dünyasına duyuruldu.