İstanbul’da Kritik Barış Görüşmeleri: Ukrayna’dan Liderler Zirvesi Çağrısı
Rusya ve Ukrayna arasındaki barış müzakerelerinin üçüncü turu, İstanbul’daki tarihi Çırağan Sarayı‘nda gerçekleştirildi. Görüşmelerin ardından önemli açıklamalarda bulunan Ukrayna heyet başkanı ve Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rustem Umerov, Rus tarafına Ağustos ayı sonuna kadar bir liderler zirvesi yapılması yönünde resmi bir teklifte bulunduklarını duyurdu.
Umerov: “Yapıcı Bir Yaklaşım Bekliyoruz”
Umerov, Rusya’nın bu teklifi kabul etmesinin uluslararası topluma olumlu bir mesaj vereceğini vurguladı.
“Rus tarafına, liderler düzeyinde böyle bir toplantının ağustos ayı sonuna kadar yapılmasını önerdik. Rusya bu öneriyi kabul ederse, tüm dünyaya, ortaklarımız dahil, yapıcı bir yaklaşım sergilediğini açıkça göstermiş olur.”
Ukrayna’nın öncelikli taleplerinden birinin koşulsuz ateşkes olduğunu yineleyen Umerov, “Ukrayna olarak tam ve koşulsuz bir ateşkesi gerekli bir temel olarak görmeye devam ediyoruz. Biz ateşkese ve esaslı barış müzakerelerine başlamaya hazırız; bu noktada adım atmak diğer tarafa bağlı,” dedi. Ateşkesin sivil ve kritik altyapıya yönelik tüm saldırıların durdurulmasını içermesi gerektiğinin altını çizdi.
İnsani Gündem: Esir Takası ve Sivillerin Durumu
Görüşmelerde insani konuların öncelikli olduğunu belirten Umerov, esir takası konusuna özel bir önem verdiklerini ifade etti. “Özellikle çocuklar dahil, Rusya tarafından tutulan tüm sivillerin serbest bırakılmasında ısrar ediyoruz,” şeklinde konuştu.
Türkiye’nin Arabuluculuk Rolü ve Tarafların Pozisyonu
İstanbul’daki üçüncü tur görüşmelere Türkiye ev sahipliği yaptı. Görüşmeler öncesinde Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ve Rustem Umerov, Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile bir araya geldi. Müzakerelere Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlık ederken, MİT Başkanı İbrahim Kalın da toplantıda hazır bulundu. Rus heyetine ise Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinski başkanlık etti.
Bakan Fidan: “Nihai Hedef Kalıcı Ateşkes”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, açılış konuşmasında Türkiye’nin kolaylaştırıcı rolüne dikkat çekti.
“Nihai hedef elbette ki barışa giden yolu inşa edecek bir ateşkestir. Ev sahibi olarak rolümüz iki tarafın da kendisini güven içinde hissedeceği bir müzakere ortamı sağlamaktır. Ateşkes yönünde bir anlayış oluştuğu takdirde izleme mekanizması bağlamında da gerekli altyapımız mevcuttur.”
Barış Şartları ve ‘İstanbul 2022’ Süreci
Görüşmelerde, iki tarafın da kendi memorandum taslaklarını masaya getirdiği belirtildi. Tarafların pozisyonları arasındaki derin farklılıklar devam ediyor.
Ukrayna’nın Barış Koşulları:
- Müzakerelerin devamı için acil ve tam kapsamlı ateşkes sağlanması.
- Tüm savaş esirlerinin karşılıklı olarak serbest bırakılması.
- Rusya tarafından kaçırılan Ukraynalı çocukların iadesi.
- Nihai anlaşma için bir Zelenskiy-Putin zirvesi düzenlenmesi.
Rusya’nın Barış Koşulları:
- Kiev’in Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia ve Kherson bölgelerinden kuvvetlerini tamamen çekmesi.
- Moskova, bu bölgeleri ilhak ettiğini ve kendi “yeni toprakları” olduğunu iddia ediyor.
Geçmişten Günümüze Müzakereler
Mevcut görüşmeler, Mart 2022’de yine İstanbul’da yapılan müzakerelerin devamı niteliğinde. Kremlin, müzakerelerin 2022’de kalınan yerden devam etmesini istiyor. 2022’deki taslak anlaşma, Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesini, anayasasına tarafsızlık hükmü eklemesini ve ordusunu 85 bin askerle sınırlandırmasını içeriyordu. Moskova, aradan geçen üç yıla ve sahada stratejik hedeflerine ulaşamamış olmasına rağmen benzer taleplerde ısrar etmeye devam ediyor.