Türkiye’nin terörle mücadelesinde kritik bir dönemece girilirken, tüm dikkatler Irak Kürt Bölgesel Yönetimi sınırları içindeki Süleymaniye kentine çevrilmiş durumda. Bu süreçte, bir grup PKK üyesi tarafından teslim edilecek silahların imha edileceği bir tören planlanmaktadır. Milyonlarca insanın odağı Süleymaniye’deyken, bu durum dünya tarihindeki benzer silah bırakma vakalarını yeniden akıllara getiriyor. İşte bu süreçlere ışık tutan en dikkat çekici küresel örnekler…nn**KOLOMBİYA: 52 YILLIK SAVAŞIN ARDINDAN GELEN ZORLU BARIŞ**nnFarklı ülkeler ve coğrafyalarda yaşanmış olsalar da, barışın tesisi her zaman uzun ve zorlu bir süreç olmuştur. Silahlı örgütlerin silahlarını bırakıp dağılma süreçleri hiçbir zaman kolaylıkla gerçekleşmemiştir. Yakın tarihteki en belirgin örneklerden biri Kolombiya’da tecrübe edildi. Yaklaşık 260 bin insanın hayatına mal olan 52 yıllık iç savaş boyunca, 1980’lerden 2000’li yıllara dek pek çok barış girişimi sonuçsuz kaldı. İç savaş, ancak 2016 senesinde varılan bir mutabakat ile sona erdirilebildi ve bu anlaşmanın ardından FARC örgütü silahsızlanma sürecini başlattı.nn**BM DENETİMİNDE SİLAHSIZLANMA VE SİVİL HAYATA GEÇİŞ**nnSilahlara veda süreci, Birleşmiş Milletler (BM) denetiminde yürütüldü. Bu kapsamda toprak reformu kararı alınırken, suç işlemiş FARC mensupları için özel mahkemeler oluşturuldu ve eski militanların sivil yaşama entegrasyonu sağlandı. BM, silah teslimi operasyonu çerçevesinde toplam 7 bin 132 adet silahın toplandığını duyurdu. Ayrıca örgütün kırsal bölgelerdeki gizli cephaneliklerinin de büyük ölçüde tasfiye edildiği bildirildi. Fakat bu gelişmelere rağmen ülkedeki çatışma ortamı tamamen ortadan kalkmadı. FARC, anlaşma sonrası siyasi bir partiye dönüşmesine rağmen, silah bırakan eski gerillalara yönelik suikastlar yaşandı. Bu dönemde başka bir ayrılıkçı grup olan ELN’nin sahneye çıkmasıyla bu kez onlarla çatışmalar başladı.nn2022 yılında, 1990’da silah bırakan M-19 şehir gerillası hareketinin eski bir üyesi olan Gustavo Petro, Latin Amerika’da sağın kalesi olarak bilinen Kolombiya’nın ilk solcu devlet başkanı seçildi. İktidara geldiğinde FARC ile yapılan Barış Anlaşması’nı tam olarak uygulamayı ve ELN ile barış görüşmeleri başlatmayı vaat eden Petro, bu yönde adımlar attı. Ancak barış müzakereleri, ELN’nin Eylül 2024’te bir askeri üsse düzenlediği saldırının ardından kesintiye uğradı. Müzakere çabaları günümüzde hala devam etmektedir.nn**FİLİPİNLER: 120 BİN CANA MAL OLAN ÇATIŞMANIN SONA ERMESİ**nnGüneydoğu Asya ülkesi Filipinler’de ise devlet ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi arasındaki 40 yıl süren ve 120 bin kişinin yaşamını yitirmesine sebep olan çatışmalar yaşandı. Bu çatışma ortamını bitirmeye yönelik yürütülen sürece Türkiye de bir gözlemci ülke sıfatıyla katıldı. Yürütülen barış müzakereleri sonucunda 2012 yılında Çerçeve Anlaşması, 2014’te ise Kapsamlı Anlaşma’ya imza atıldı. Müslüman nüfusun yoğun olduğu Bangsamoro Bölgesi, 2017’de resmi olarak özerk statü kazandı. Silah bırakma süreci aşamalı olarak hayata geçirilirken, silahların BM gözetiminde teslim edilmesi ve savaşçıların sivil hayata kazandırılması temin edildi. Hatta bazı eski savaşçılar polis teşkilatına dahil edildi. Barış, sadece silahların susmasını sağlamadı; geçiş sürecinde oluşturulan adalet ve uzlaşma komisyonları aracılığıyla geçmişle bir yüzleşme imkanı da doğdu.nn**ENDONEZYA: TSUNAMİ FELAKETİNİN AÇTIĞI BARIŞ YOLU**nnBarışa uzanan farklı bir yol da Endonezya’da izlendi. Açe bölgesinin bağımsızlığı hedefiyle mücadele eden Özgür Açe Hareketi (GAM), 1976’da kurulmuştu. Bu hareket, 2005 senesine dek Endonezya hükümetine karşı silahlı bir direniş sürdürdü. 2000 ve 2001 yıllarında İsviçre’nin Cenevre şehrinde gerçekleştirilen ilk müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı. Ancak devleti ve örgütü barış masasına oturtan beklenmedik bir gelişme, yaşanan büyük bir doğal afet oldu. 2004 yılında Güneydoğu Asya’yı vuran ve 200 binden fazla insanın ölümüne neden olan tsunami felaketi, barış için bir zemin oluşturdu. Bunun ardından 2005’te Endonezya hükümeti ile GAM arasında Helsinki’de bir anlaşmaya varıldı. Anlaşma uyarınca Endonezya ordusu Açe’den çekildi, bölgeye özerk bir yönetim statüsü tanındı, GAM silah bıraktı, genel af ilan edildi ve silahlı mücadeleye katılmış kişilerin topluma yeniden kazandırılması için çeşitli projeler hayata geçirildi.nn**EL SALVADOR: SİLAHLI MÜCADELEDEN SİYASİ PARTİYE**nnOrta Amerika ülkesi El Salvador’daki iç savaş ise ABD destekli hükümet ile Fidel Castro yönetimindeki Küba ve Sovyetler Birliği’nin desteklediği gerilla gruplarından meydana gelen “Farabundo Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi” arasında geçti. 1979’dan 1992’ye kadar süren bu iç savaşta 75 binden fazla insan hayatını kaybetti. Uzun süren müzakerelerin ardından bir barış anlaşması imzalandı ve genel af çıkarıldı. Bu sürecin sonunda Farabundo Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi silahsızlandırılarak sol eğilimli bir siyasi partiye dönüştürüldü.
