Küresel Ormanlar Alarm Veriyor: Yangınlar Rekor Seviyede
Yeni bir küresel araştırmaya göre, dünya genelindeki ormanlar her dakika 18 futbol sahası büyüklüğünde bir hızla yok oluyor. Bu devasa kaybın yaklaşık yarısı ise doğrudan orman yangınlarından kaynaklanıyor. Dünya genelinde artan orman yangınlarının arkasındaki en büyük etkenin, iklim değişikliğinin yol açtığı ‘aşırı yangın hava koşulları’ olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanıyor.
Özellikle 2023 ve 2024 yılları, küresel yangınlarla mücadele tarihinde en sıcak yıllar olarak kayıtlara geçti. Veriler, bu dönemde yangınlar sebebiyle rekor düzeyde ormanlık alanın kaybedildiğini açıkça gösteriyor. Maryland Üniversitesi ve Dünya Kaynakları Enstitüsü tarafından hazırlanan yıllık rapora göre, sadece bozulmamış yağmur ormanlarındaki kayıp 2024 yılında 6,7 milyon hektara ulaştı. Bu rakam, 2023’teki kaybın neredeyse iki katı anlamına geliyor.
Son İki Yılda 78 Milyon Dönümlük Orman Kül Oldu
2023 ve 2024 yıllarını kapsayan iki yıllık süreçte, dünya genelinde 78 milyon dönümden fazla orman alevlere teslim oldu. Bu büyük yangınlar, atmosfere milyarlarca ton karbondioksit salınımına yol açarken, milyonlarca insanın da sağlıksız hava koşullarına maruz kalmasına neden oldu.
University of California Merced’den iklim bilimci John Abatzoglou, durumu şu sözlerle özetliyor: “İklim değişikliği, daha önce tanık olduğumuz gibi aşırı yangın mevsimlerinin önünü açıyor. Bunun gibi daha fazla yangın olacak.”
Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan bir başka çalışma, 2023-2024 döneminde yangınlarla kaybedilen ormanlık alanın, önceki yirmi yıla kıyasla en az iki kat daha fazla olduğunu uydu görüntüleriyle doğruladı.
İklim Değişikliği Ormanları Daha Savunmasız Hale Getiriyor
Son yıllarda dünya genelinde yanan toplam arazi alanı azalmış gibi görünse de, bu durum bozkır ve otlak gibi alanların insan müdahalesiyle daha az yanıcı hale gelmesinden kaynaklanıyor. Ancak ormanlarda yanan alanlar endişe verici bir şekilde artış gösteriyor. Bu kayıpların büyük bölümünün insan faaliyetlerinden uzak bölgelerde meydana gelmesi, ana suçlunun iklim değişikliği olduğunu gösteriyor.
- Boreal ormanlar: 2023-2024’te, 2002-2022 dönemine göre iki kattan fazla ağaç örtüsü kaybetti.
- Tropik ormanlar: Üç kat daha fazla kayıp yaşadı.
- Kuzey Amerika ormanları: Özellikle Kanada’daki yangınlar nedeniyle neredeyse dört kat daha fazla kayba uğradı.
University of Tasmania’dan yangın coğrafyacısı Calum Cunningham, “İklimdeki kronik değişiklikler, bu ormanları yanmaya daha elverişli hale getiriyor,” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekiyor.
Aşırı Yangın Hava Koşulları İki Katına Çıktı
Yangın hava koşulları; uzun süren sıcak ve kuru hava, yüksek buharlaşma ve değişken rüzgârlar gibi bir yangının başlaması için gerekli tüm şartları tanımlar. Nature Communications dergisindeki bir çalışma, iklim değişikliğinin bu aşırı koşulları dünya genelinde yaygınlaştırdığını ortaya koydu. Araştırmaya göre, günümüz ikliminde aşırı yangın hava koşulları, sanayi öncesi döneme göre yaklaşık iki kat daha sık yaşanıyor.
Tehlikeli Geri Bildirim Döngüsü Başladı
Her iki bilimsel çalışma da iklim değişikliğinin daha sık ve şiddetli orman yangınlarının ana nedeni olduğuna dair kanıtları güçlendiriyor. Uzmanlar, aynı anda birden fazla bölgede yangın havası koşullarının yaşanmasının, ülkelerin itfaiye kaynaklarını paylaşma kapasitesini aştığı konusunda uyarıyor. Bu durum, “itfaiyecilik kapasitesi yetersiz kaldığında tehlikeli bir geri bildirim döngüsü oluşuyor; daha büyük yangınlar daha fazla emisyona, bu da daha fazla yangın havasına ve gelecekte daha fazla yangın olasılığına yol açıyor” şeklinde tehlikeli bir sarmal yaratıyor.
Bu derleme, New York Times’ın ‘Climate Change Is Making Fire Weather Worse for World’s Forests’ ve ‘Global Forest Loss Hit a Record Last Year as Fires Raged’ başlıklı haberlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.