Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da gerçekleştirilen ASEAN Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın ardından bir ortak deklarasyon kamuoyu ile paylaşıldı. Bu deklarasyonda, giderek tırmanan “küresel ticaret gerilimleri” ve uluslararası ekonomi arenasındaki artan “belirsizlikler” masaya yatırıldı. Ayrıca, tek taraflı tarife uygulamalarının küresel ekonomide ayrışma tehlikesi yarattığı ve “istenmeyen sonuçlar” doğurduğu vurgulandı.
Deklarasyonda, mevcut vaziyetin ASEAN bölgesinin ekonomik istikrarı ve büyümesi önünde bir engel teşkil ettiğinin altı çizildi. Metinde, “Merkezinde Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) bulunduğu; öngörülebilir, şeffaf, kapsayıcı, serbest, adil, sürdürülebilir ve kurallara dayalı çok taraflı bir ticaret sisteminin ehemmiyetini vurguladık.” denildi.
**İsrail ve İran’a Ateşkese Riayet Etme Çağrısı**
Deklarasyonda, İsrail ile İran arasında sağlanan ateşkesten duyulan memnuniyet ifade edilirken, “Tarafları ateşkese riayet etmeye ve gerginliği artırmaktan kaçınmaya davet ediyoruz.” mesajı verildi. Tüm devletlerin anlaşmazlıklarını uluslararası hukuk çerçevesinde barışçıl yöntemlerle çözmesinin gerekliliği vurgulanan metinde, “Ayrıca, silahlı çatışma durumlarında, uluslararası hukuk ve ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları uyarınca sivillerin korunması zorunluluğunu bir kez daha teyit ettik.” değerlendirmesi yapıldı.
**Gazze için ‘Acil ve Kalıcı Ateşkes’ Talebi**
Metinde, Gazze’deki insani durumun giderek kötüleşmesinden duyulan derin kaygı dile getirildi. “Özellikle kadın ve çocukların da aralarında bulunduğu endişe verici düzeydeki can kayıplarına sebep olan, insani yardımlara ve temel ihtiyaç malzemelerine erişimi devamlı olarak engelleyen ve Gazze’deki insani krizi derinleştiren sivil halka ve sivil altyapıya yönelik bütün saldırıları telin ediyoruz.” açıklamasına yer verildi.
Deklarasyon, ilgili tüm tarafları Güvenlik Konseyi’nin 2735 sayılı kararı uyarınca ateşkesi uygulamaya davet ederek, acil ve kalıcı bir ateşkesin sağlanması gerektiğini tekrarladı. ASEAN üye ülkelerinin Gazze’ye yönelik insani yardım girişimlerinin takdirle karşılandığı belirtilirken, bütün üye devletlere ve dış ortaklara bu yardımları sürdürmeleri yönünde çağrı yapıldı.
BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) misyonuna verilen destek yinelenirken, Gazze’ye sınır kapılarındaki kapasitenin artırılması yoluyla muhtaç durumdaki herkese süratli, emniyetli ve kesintisiz insani erişimin tekrar tam olarak sağlanmasının ehemmiyeti vurgulandı. Taraflara sivillerin emniyetini temin etme ve uluslararası insancıl hukuka uyma çağrısı yapılan metinde, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı başta olmak üzere tüm haklarına olan destek bir kez daha teyit edildi. Bildiri, tarafları uluslararası hukuk ve BMGK kararları temelinde iki devletli çözümün hayata geçirilmesi ve barışçıl bir sonuca ulaşılması için çaba göstermeye çağırdı. Ayrıca İsrail’in, işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasa dışı mevcudiyetini en kısa zamanda sona erdirecek yöntemleri değerlendirmesi gerektiği ifade edildi.
**Arakanlı Müslümanların Güvenli Geri Dönüşüne Destek**
Deklarasyonda, Myanmar’da devam eden çatışmalar ve insani krizden duyulan derin kaygı belirtilerek, sivillere yönelik her türlü şiddet eylemi kınandı. Üye ülkelerin bölgede barış ve istikrarın tesis edilmesini desteklediği vurgulanırken, Arakanlı Müslümanların anavatanlarına “güvenli ve gönüllü” bir biçimde geri dönmelerini sağlayacak girişimlerin memnuniyetle karşılandığı kaydedildi. Metinde ayrıca, 28 Mart’ta Myanmar’da yaşanan depremlerden etkilenen bölgelerdeki kalkınma faaliyetlerine ASEAN’ın destek verdiği ifade edildi ve üye ülkelerin depremzedelere yardım ulaştırma konusundaki adımları övgüyle karşılandı.
**ASEAN ile AB Stratejik Ortaklığı Güçlendirme Amacında**
ASEAN’ın resmi X hesabından yapılan bir duyuruya göre, Kuala Lumpur’daki zirve kapsamında düzenlenen bir toplantıda, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ve ASEAN Genel Sekreteri Kao Kim Hourn gibi üst düzey isimler bir araya geldi. Toplantıda, bölgesel ve küresel işbirliğini geliştirmek adına karşılıklı diyaloğun ehemmiyeti vurgulandı ve 2023-2027 dönemini kapsayan “ASEAN-AB Eylem Planı” çerçevesinde sağlanan pozitif gelişmelerin altı çizildi. “ASEAN-AB Stratejik Ortaklığı”nı daha ileriye taşıma yöntemlerinin masaya yatırıldığı görüşmede, her iki bloğun da ortak menfaatlerine giren bölgesel ve uluslararası meseleler hakkında fikir teatisinde bulunuldu.
**ASEAN Hakkında**
1967 yılında Bangkok’ta temelleri atılan ASEAN, Vietnam, Tayland, Singapur, Filipinler, Myanmar, Malezya, Laos, Endonezya, Kamboçya ve Brunei’den oluşmaktadır. Örgütün temel hedefleri arasında hükümetler arası işbirliğini ve ekonomik diplomasiyi teşvik etmek yer alır. Birlik, 650 milyonu aşan nüfusu ve 3 trilyon dolardan fazla Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) ile bölgesel düzeyde ekonomik ve güvenlik alanlarında işbirliğini geliştirmeyi amaçlamaktadır.