Kremlin’de Panik Havası: Dokunulmaz Elitler Tasfiye Ediliyor
Ukrayna’daki savaşın ardından Kremlin‘in Rusya içinde başlattığı siyasi ve ekonomik tasfiye operasyonlarının, artık en güçlü ve dokunulmaz kabul edilen isimleri bile kapsadığı belirtiliyor. Üst düzey yetkililerin şüpheli ölümleri, art arda gelen tutuklamalar ve servetlere el konulması, Rus elitleri arasında büyük bir panik dalgasına yol açtı. Savaş döneminde “yolsuzlukla mücadele” adı altında yürütülen bu köklü değişiklikler, ülkedeki siyasi atmosferi derinden sarsıyor.
İngiliz Telegraph gazetesine konuşan eski bir Rusya Devlet Başkanlığı yetkilisi, durumu “Üst düzey yöneticilerin tutuklanmaları ve gizemli ölümleri nedeniyle tüm siyasi çevrelerde derin endişe hakim. Herkes korku içinde” sözleriyle özetledi.
Aynı yetkiliye göre, Ukrayna savaşının getirdiği ağır ekonomik baskılar, Devlet Başkanı Vladimir Putin‘in “kırmızı çizgilerini” değiştirmesine neden oldu. Putin’in artık yolsuzluklara eskisi gibi göz yummadığı, daha önce “dokunulmaz” statüsünde olan Kremlin’e yakın iş insanları, bakanlar ve bürokratların kolayca hedef haline gelebildiği ifade ediliyor. Yetkililer arasında, 1930’lardaki Stalin dönemi tasfiyelerini anımsatan bir korku ikliminin oluştuğu ve kimsenin riskli konularda konuşmaya cesaret edemediği belirtiliyor.
Eski Kursk Valisi Roman Starovoit’in Gizemli Ölümü
Beş yıl boyunca Kursk bölgesi valiliği yapmış olan Roman Starovoit, bu ay Moskova’nın bir banliyösünde ölü olarak bulundu. Ukrayna sınırındaki tahkimatların inşası sırasında yolsuzluk yapıldığı iddialarıyla hakkında soruşturma başlatılan Starovoit’in ölümünün, “tutuklanmak yerine ölümü seçtiği” şeklinde yorumlandığı bildirildi. Starovoit’in ölümü, Kremlin yönetimindeki zihniyet değişikliğinin en net göstergelerinden biri olarak kabul ediliyor. Putin, Starovoit’in ölümünden hemen önce, kendisini Kursk’tan sonra atandığı ulaştırma bakanlığı görevinden alan kararnameyi imzalamıştı.
Starovoit, Ukrayna güçlerinin Rusya topraklarına girişini engellemek amacıyla tasarlanan savunma hatlarını inşa etmekle sorumluydu. Ancak Ukrayna ordusunun sürpriz Kursk saldırısında başarılı olması ve bölgenin bazı kısımlarını yedi ay boyunca işgal altında tutması, bu projeyle ilgili ciddi soruşturmaları tetikledi. Proje için ayrılan yaklaşık 13 milyon doların zimmete geçirildiği iddiaları gündeme geldi. Rus gazetesi Kommersant, soruşturma altındaki inşaat şirketi yöneticilerinin, eski valiye ve yardımcısına %15’e varan rüşvetler ödediklerini itiraf ettiğini yazdı. Starovoit’in cesedi, bir Tesla aracının yanında bir tabancayla birlikte bulundu.
Rus Oligarkların Şüpheli Ölümler Zinciri
BBC’nin haberine göre, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgale başlamasından bu yana, Putin’i eleştiren veya destekleyen çok sayıda etkili isim şüpheli koşullarda hayatını kaybetti.
- Yevgeni Prigojin: Paralı asker grubu Wagner’in lideri, Haziran 2023’teki darbe girişiminden iki ay sonra uçağının düşmesi sonucu öldü.
- Ivan Peşorin: Rusya’nın Uzakdoğu ve Kuzey Kutbu’nu Geliştirme Kurumu yöneticisi, lüks yatından düşerek Japon Denizi’nde boğuldu.
- Ravil Maganov: En büyük özel petrol şirketi Lukoil’in Yönetim Kurulu Başkanı, Moskova’da bir hastanenin penceresinden düşerek öldü.
- Aleksandr Subbotin: Lukoil’in eski üst düzey yöneticisi, bir şamanın evinin bodrumunda ölü bulundu.
- Sergey Protosenya: Novatek gaz firmasının başkan yardımcısı, eşi ve kızını öldürdükten sonra intihar ettiği iddia edildi.
- Vladislav Avayev: Gazprombank’ın eski başkan yardımcısı, benzer şekilde ailesini katledip intihar ettiği açıklandı.
Savaş, Yönetim Kararlarını Yeniden Şekillendiriyor
Rus siyaseti üzerine analizler yapan bir düşünce kuruluşunun başkanı Tatiana Stanovaya, durumu şöyle yorumluyor:
“Rusya’da üç buçuk yıllık savaş boyunca yeni bir özellik ortaya çıktı. Bu, siyasi sorumluluğun karanlık bir bölgesi. Yetkililer, devletin düşman eylemlerine karşı savunmasızlığını artıran her türlü faaliyetin acımasızca cezalandırılması gerektiğine inanıyor.”
The Washington Post’a göre, geçen yıl beş eski bölge başkanı hakkında soruşturma açıldı; bu, modern Rusya tarihinde eşi görülmemiş bir rakam. Savaştan önce yolsuzluk dosyaları daha nadirdi. En bilinen örnekler, eski savunma bakanı Anatoli Serdyukov‘un 2013’te hapis cezasından kurtulması ve eski ekonomi bakanı Aleksey Ulyukayev‘in 2016’da 8 yıl hapis cezası almasıydı.
Ukrayna savaşının başlamasıyla birlikte tutuklamalar sıklaştı. Eski Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve yakın çevresi, askeri başarısızlıklar ve yolsuzluk iddialarıyla hedef haline geldi. Şoygu, sembolik bir görev olan Güvenlik Konseyi sekreterliğine atanırken, yerine Andrey Belousov getirildi. Şoygu’nun yardımcısı Timur Ivanov 50 milyon dolarlık zimmete para geçirme suçundan 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Genelkurmay personel müdürü Yuri Kuznetsov ve ordunun iletişim başkanı Vadim Şamarin de Mayıs 2024’te rüşvet suçlamalarıyla tutuklandı.