Gökçeada’da Tarihi Değiştiren Keşif: 8 Bin Yıllık Neolitik Köy
Çanakkale’nin Gökçeada ilçesinde yer alan Uğurlu-Zeytinlik yerleşkesinde yürütülen arkeolojik çalışmalar, Ege adaları tarihindeki ilk tarım ve hayvancılık temelli köy yerleşimini gün yüzüne çıkardı. Bu çığır açan keşif, aynı zamanda bölgedeki çanak çömlek yapımı, metalürji ve şehirleşmeye dair en eski kanıtları sunarak bilim dünyasında heyecan yarattı.
Türkiye’nin en büyük adası Gökçeada’da bulunan Uğurlu-Zeytinlik Höyüğü‘nde, 2009 yılından bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün destekleriyle önemli kazılar gerçekleştiriliyor. Akdeniz Üniversitesi adına Prof. Dr. Burçin Erdoğu başkanlığındaki bir ekip tarafından yürütülen bu çalışmalar, bölgenin tarih öncesi dönemdeki önemini ortaya koymaktadır.
Ege’nin Bilinen İlk Köyü ve Önemi
Kazılarda elde edilen bulgular, bu yerleşimin Ege adaları coğrafyasında besin ekonomisi açısından tarım ve hayvancılığa dayalı ilk köy olduğunu kanıtladı. Bununla birlikte, yerleşimde çanak çömlek üretimi, metal işçiliği ve anıtsal mimariye dair en erken bulgulara da rastlandı. Doğu Ege’deki en eski Neolitik yerleşimlerden biri olan Uğurlu-Zeytinlik Höyüğü, Avrupa’da Neolitik yaşamın nasıl başladığı ve yayıldığına dair kritik bilgiler sunuyor.
Tarih Öncesi Döneme Işık Tutan Kültür Katmanları
Yapılan kazılar sonucunda yerleşimde altı farklı kültür katmanı tespit edildi. Bu katmanlar, bölgedeki yaşamın binlerce yıllık gelişimini gözler önüne seriyor:
- VI. Kültür Katı: MÖ 6800-6600 yıllarına tarihlenen bu en eski katman, Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ’a aittir.
- Gelişen Dönemler: Takip eden katmanlarda ilk seramik örnekleri ve tarıma dayalı yaşam biçiminin giderek geliştiği gözlemlenmiştir.
- III. Kültür Katı: MÖ 5500-4900 yılları arasına tarihlenen bu katman, şehirleşmeye dair en erken bulguları içermektedir.
- II. Kültür Katı: En üst katmanlardan biri olan bu bölüm ise MÖ 4500-4300 yıllarına aittir.
Anadolu ve Avrupa Tarihi İçin Bilimsel Bir Hazine
Varlığı ilk kez 1998 yılında saptanan Uğurlu-Zeytinlik Höyüğü, bugün hem Anadolu arkeolojisi hem de Avrupa’nın tarih öncesi dönemleri için paha biçilmez bir bilimsel kaynak olarak kabul ediliyor. Arkeologlar, buradan elde edilecek verilerin, Ege medeniyetinin kökenlerine dair mevcut paradigmaları değiştirme ve Ege, Anadolu ile Balkanlar arasındaki tarihsel bağları çözme potansiyeline sahip olduğunu vurguluyor.