Gezegenimiz Hızlanıyor: Günler Milisaniyelerle Kısalıyor
Zamanı ölçmek için kullandığımız 24 saatlik gün kavramı, doğrudan Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızına dayanmaktadır. Ancak son gözlemler, gezegenimizin bu yaz normalden daha hızlı döndüğünü ortaya koyuyor. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında, Dünya’nın dönüş süresinin standart bir günden yaklaşık 1.3 ila 1.5 milisaniye daha kısa olması bekleniyor.
Live Science tarafından aktarılan bilgilere göre, 22 Temmuz ve 5 Ağustos 2025 tarihlerinde Dünya’nın dönüş hızındaki bu artış zirve yapacak. Zaman ölçüm portalı timeanddate.com ise şimdiye kadar kaydedilen en kısa günün 5 Temmuz 2024 olduğunu ve o gün gezegenimizin dönüşünü normalden 1.66 milisaniye daha erken tamamladığını belirtiyor. Bundan önceki rekor ise 30 Haziran 2022 tarihinde 1.59 milisaniye ile kırılmıştı.
Hızlanmanın Arkasındaki Bilimsel Nedenler
Peki, Dünya neden daha hızlı dönüyor? Bilim insanlarına göre bu durumun olası nedenlerinden biri Ay’ın yörüngesel konumu. Belirtilen tarihlerde Ay, Dünya’nın ekvator düzleminden en uzak noktada olacak. Bu uzaklık, Ay’ın gezegenimiz üzerindeki kütle çekim etkisini zayıflatır. Azalan bu direnç, Dünya’nın dönüşünün bir miktar hızlanmasına ve günlerin milisaniyeler düzeyinde kısalmasına yol açar. Uzmanlar ayrıca, büyük depremlerin de yer kabuğunun altındaki kütleyi yeniden dağıtarak gezegenin dönüş hızını etkileyebileceğini ekliyor.
Zaman Ölçümünün Hassasiyeti ve Geleceği
Bu küçük değişimler, modern teknoloji ve bilim için büyük önem taşıyor. Avustralya Ulusal Ölçüm Enstitüsü’nden Dr. Michael Wouters, zaman ölçümünün tarihsel gelişimine dikkat çekiyor:
“Geçmişte insanların ne zaman ekim yapacağını bilmesi yeterliydi. Ancak bugün, GPS’ten finansa kadar birçok alanda atomik düzeyde hassas saatlere ihtiyaç duyuyoruz.”
Wouters, laboratuvarlarında bulunan atom saatlerinin birinin zamanın temel kaynağını oluşturduğunu, diğerlerinin ise bu kaynağın doğruluğunu sürekli olarak test ettiğini ifade ediyor.
Tarihte Bir İlk: Negatif Artık Saniye Gündemde
Dünya’nın dönüş hızındaki bu artış, yeryüzündeki zamanı belirleyen Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) ile ultra hassas atom saatleri arasında bir sapma yaratıyor. Bu farkı kapatmak için geçmişte, 1972 ve 2016 yılları arasında zaman zaman saatlere “artık saniye” eklenmişti. Ancak gezegenimiz mevcut hızında dönmeye devam ederse, bilim dünyası tarihte ilk kez bir saniyenin geri alınmasını, yani “negatif artık saniye” uygulamasını tartışmaya başlayabilir.
Dr. Wouters, bu değişimin sıradan insanlar için fark edilebilir olmayacağını belirterek, “Birkaç saniyelik bir farkın yüz yıl boyunca birikmesi bile günlük yaşamı etkilemez,” diyor ve paniğe gerek olmadığını vurguluyor.