Türkiye’de Gençler Arasında Yükselen Şiddet Dalgası: Bir Sosyal Medya Gösterisi mi?
Türkiye’nin dört bir yanından gelen haberler, gençler arasında endişe verici yeni bir şiddet eğilimini gözler önüne seriyor. Genellikle 5-6 kişilik grupların tek bir kişiye saldırdığı bu vakalar, bazen planlı bazen de anlık gelişiyor ve toplumsal bir soruna işaret ediyor.
Şiddetin Normalleşmesi ve Sosyal Medya Etkisi
Uzmanlar, bu durumun sadece bireysel bir öfke patlaması olmadığını, toplumsal bir şiddet sinyali taşıdığını vurguluyor. Kamuoyunda büyük tepki çeken son olaylar, bu şiddet biçiminin giderek normalleştiği endişesini artırıyor. Okul çağındaki gençler tarafından gerçekleştirilen saldırılar, genellikle cep telefonlarıyla kaydedilerek sosyal medyada bir gösteri malzemesi haline getiriliyor. Konuyu Milliyet’e değerlendiren uzmanlar, durumun ciddiyetine dikkat çekti.
‘Başarı Hikayesi Gibi Sunuluyor’
Psikolog Alanur Özalp, görüntülerin paylaşılma şeklinin şiddeti sıradanlaştırdığını ve hatta teşvik ettiğini belirtiyor.
“Özellikle son günlerde biz de benzer görüntüleri çok sık görmeye başladık. Sosyal medyada insanlar bu görüntüleri artık normalleştirmeye başladı. Aynı anda bir kişiye 5-6 kişi saldırıyor ve bu görüntüler kayıt altına alınıp sosyal medya hesaplarında paylaşılıyor. En rahatsız edici tarafıysa, bu durum bir tür başarı hikayesi gibi sunuluyor.”
Saldırılar Birbirini Tetikliyor
Özalp, bu olayların bir tür sosyal bulaşma etkisiyle yayıldığını ve zincirleme bir reaksiyon yarattığını ifade ediyor.
“Bir grup saldırısı oluyor, kısa süre sonra bir yenisini görüyoruz. Bunlar birbirini tetikliyor. Eskiden insanlar bire bir kavga ederdi. Şimdi ise gruplar halinde tek kişiye saldırılıyor. Bu gençlerle sınırlı da değil, 10 yaşındaki bir çocuk da 30 yaşındaki bir yetişkin de kalabalık saldırı modelini kopyalayabiliyor. Bu da durumun ne kadar yaygınlaştığını gösteriyor.”
Görünür Olma Arzusu ve Empati Eksikliği
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Barış Erdoğan, konuyu sosyolojik açıdan ele alıyor:
“Sosyal medya ekranlarında şiddet sıradan bir gösteriye dönüşmüş durumda. Bu nedenle şiddete meyilli gençler bu performanslarını kameraya kaydedip tüm toplum tarafından izlenmeyi, onaylanmayı hatta bir sanatçı gibi takdir edilmeyi bekliyorlar. Sadece görünür olma, izlenme ve beğenilme arzusu bile kendi başına şiddetin üretilmesi için bir gerekçe oldu. Grup halinde hareket etmeleri de tesadüf değil. Ergenlik dönemi zaten aidiyet ihtiyacının en yoğun yaşandığı zaman. Şiddet, grup içindeki dayanışmayı ve ‘biz’ duygusunu pekiştirmenin hatta ‘güçlü olan benim’ demenin bir yolu haline gelmiş durumda.”
Prof. Dr. Erdoğan, dijital çağın getirdiği empati eksikliğine de dikkat çekiyor:
“Empatiyi bir toplumun yaşamın harcı olarak görebiliriz. Ancak dijital çağda ekran karşısında büyüyen çocuklar gerçek fiziksel ve duygusal ilişkiler yerine sanal etkileşimlere maruz kalıyor. Bu durum ötekinin acısını hissetme kapasitesini haliyle zayıflatıyor. Her şeyin oyun gibi olduğu bir dünyada bir başkasının vücut bütünlüğüne zarar vermek de haliyle çok kolaylaşıyor.”
Şiddet Artık Genç Kızlar Arasında da Yaygın
Psikolog Alanur Özalp, en büyük tehlikelerden birinin şiddetin hem uygulanmasının hem de paylaşılmasının onaylanması olduğunu vurguluyor. Özalp, bu davranışların artık sadece erkeklerle sınırlı kalmadığını belirtiyor:
“Bu tür videolar ciddi sayıda beğeni ve yorum alıyor, hatta saldırıyı gerçekleştiren kişiler sosyal medyada takdir bile ediliyor. Bu davranışlar, yalnızca erkekler arasında değil, genç kızlar arasında da giderek yaygınlaştı. Örneğin, üç kız bir kızı tutuyor, biri dövüyor, diğeri kameraya alıyor. Bu artık o kadar sık görülüyor ki sanki sıradanlaşmış gibi.”
Ailelere Çağrı: ‘Artık Dur Deyin’
Özalp, ailelerin sessizliğinin bu durumu besleyen önemli bir faktör olduğunu söylüyor ve ekliyor:
“Bu videolardan şunu da anlıyoruz ki, gençler şiddet içeren bu davranışları sergilerken, ailelerinden çekinmiyorlar. Aileyle ilgili bir kaygı taşımadıkları için bu kadar rahat davranabiliyorlar. Bu noktada ailelerin artık net bir ‘dur’ demesi gerekiyor.”
Türkiye’den 5 Şehir, 5 Vahim Olay
Son dönemde yaşanan bazı grup saldırıları şunlardır:
- Batman (24 Temmuz): Üç genç kız, başka bir genç kıza saldırdı. O anlar cep telefonuyla kaydedilerek sosyal medyada yayıldı.
- Eskişehir (20 Temmuz): Sekiz kişi, bir genci sokak ortasında tekme ve yumruklarla darp etti. Görüntüleri paylaşan saldırganlar emniyet tarafından gözaltına alındı.
- İstanbul Esenyurt (Haziran): Altı genç, bir kişiye sokak ortasında saldırdı. Görüntüler TikTok ve Instagram üzerinden yayıldı.
- Konya (Temmuz): Parkta oturan bir gence beş kişilik bir grup saldırdı. Yaşı küçük olan saldırganlar hakkında çocuk şube tarafından işlem yapıldı.
- Ankara Keçiören (Mayıs): Bir lise öğrencisi, sosyal medya tartışması nedeniyle okul çıkışında yedi kişi tarafından darp edildi.