Avrupa’nın Sıra Dışı Lezzetleri: Uğruna Yolculuk Yapılacak 5 Efsane Dondurma
Avrupa denince akla kremalı İtalyan gelatoları ve şık Fransız parfeleri gelse de, kıtanın en unutulmaz dondurmaları bazen alışılmışın dışındaki rotalarda gizlidir. Laponya’nın serinliğinden Akdeniz’in sıcak ovalarına kadar uzanan bu coğrafyada, yerel gelenekler ve yaratıcılık sayesinde benzersiz dondurma deneyimleri ortaya çıkmıştır. Makarna şeklinde sunulan tatlılardan, güneşte erimeye direnen keçi sütü lezzetlerine ve hatta kahvaltıda tüketilen serinletici külahlara kadar Avrupa, dondurma tutkunlarına pek çok sürpriz sunuyor.
İşte Avrupa’da keşfedilmeyi bekleyen ve damaklarda iz bırakacak beş efsanevi dondurma durağı:
1. Türkiye: Çiğnenebilir ve Reçineli Maraş Dondurması
Geleneksel bir lezzet olan meşhur Maraş dövme dondurması, sıradan bir dondurmadan çok daha fazlasıdır. Genellikle keçi sütü, salep (orkide kökü unu), damla sakızı (reçine) ve şekerden yapılan bu özel dondurma, kendine has çiğnenebilir dokusu ve yavaş eriyen yapısıyla fark yaratır. Kökeni yüzyıllar öncesine, Türkiye’nin güneydoğusundaki Kahramanmaraş şehrine dayanan bu lezzet, günümüzde ülkenin dört bir yanında bulunabilir.
Maraş dondurmasını tatmak, aynı zamanda eğlenceli bir ritüeldir. Satıcılar, uzun metal çubuklarla dondurmayı müşteriye uzatmadan önce külahı çevirerek veya geri çekerek küçük bir gösteri yapar. Bu keyifli sunum, lezzete ulaşma anını daha da özel kılar. Klasik Antep fıstığı, çikolata ve vişne gibi tatların yanı sıra safranlı badem veya çam sakızı gibi cesur aromaları da denemek mümkündür.
2. Almanya: Spagetti Görünümlü Tatlı Sürpriz ‘Spaghettieis’
İlk bakışta bir tabak spagettiyi andıran Spaghettieis, aslında dondurmayla hazırlanan yaratıcı bir Alman klasiğidir. Vanilyalı dondurma, özel bir presten geçirilerek makarna şekli verilir. Üzerine domates sosunu andıran çilek sosu gezdirilir ve son dokunuş olarak beyaz çikolata rendesiyle “parmesan” serpiştirilir. Bu eğlenceli tatlı, 1969 yılında Mannheim’da Dario Fontanella tarafından icat edilmiştir. Orijinal lezzeti tatmak isteyenler, bugün hala Eis Fontanella‘yı ziyaret edebilir. Münih’te ise 1879’dan beri hizmet veren aile işletmesi Eiscafe Sarcletti, bu klasiğin bir düzine farklı versiyonunu sunarak nostalji arayanları cezbeder.
3. Sicilya: Kahvaltılık Lezzet ‘Brioche con Gelato’
Sicilya’da dondurma sadece bir tatlı değil, aynı zamanda yaz sıcaklarında serinlemek için tercih edilen bir kahvaltılıktır. Yerel halk, ‘brioche con gelato’ adını verdikleri bu lezzette, tatlı bir brioche çöreğinin içini kremalı gelato ile doldurarak güne başlar. Bazen yanında serinletici bir granita ile servis edilir. Bu kombinasyon, adada en az espresso kadar popülerdir.
Kökeni 1800’lü yıllara dayanan bu gelenek, Sicilya’nın sıcak-soğuk ve yumuşak-sert gibi zıtlıklara olan sevgisini yansıtır. Genellikle kaşıkla yenen bu lezzet, Antep fıstığı, badem ve stracciatella gibi klasik aromalarla nesillerdir favori olmaya devam etmektedir. Bu deneyimi yaşamak için Katanya’daki fıstıklı brioche’siyle ünlü Don Peppinu‘yu ziyaret edebilirsiniz.
4. Fransa: Savaşın Ortasında Doğan Tatlı ‘Cafe Liegeois’
Adı Belçika’nın Liege şehrini çağrıştırsa da, Cafe Liegeois‘in kökeni Fransa’ya dayanır. Aslen Cafe Viennois olarak bilinen bu tatlı, Birinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgaline direnen Liege halkının cesaretini onurlandırmak için Fransızlar tarafından yeniden adlandırılmıştır. Bu içecek-tatlı karışımı, kahve aromalı dondurma toplarının soğuk kahve ile katmanlanması ve üzerine yüksek yağlı, kabarık Chantilly kreması eklenmesiyle hazırlanır. Acı ve tatlı notaları ferahlatıcı bir dengede sunar. Bu tarihi lezzeti otantik bir atmosferde denemek için Paris’teki Palais Garnier opera binasına bakan ve bugün Intercontinental oteli olarak hizmet veren 19. yüzyıldan kalma Cafe de la Paix‘i tercih edebilirsiniz.
5. Laponya: Kuzeyin Altın Hazinesi Turuncu Böğürtlen Dondurması
Tatlı ve ekşi notaları birleştiren ve ticari üretimi neredeyse imkansız olan turuncu böğürtlen (cloudberry), Kuzey Kutbu’nun en değerli hazinelerinden biridir. İsveç, Norveç ve Finlandiya’nın yabani bataklıklarında yetişen bu altın rengi meyveler, yaz sonunda toplanır ve yerli Sami halkının geleneklerinde önemli bir yere sahiptir. Kısa mevsimi ve zorlu yetişme koşulları, onu reçelden liköre kadar her üründe değerli kılar, ancak en saf haliyle tadını çıkarmak için turuncu böğürtlen dondurması idealdir. Finlandiya’daki Arktik Dondurma Fabrikası, bu eşsiz meyveyi dondurmaya dönüştürerek benzersiz bir lezzet sunar. İsveç’te ise Brandon Lodge ve Grand Hotel Stockholm, yerel üretici Otto & Glassfabriken iş birliğiyle bu mevsimlik lezzeti misafirleriyle buluşturur.