Google’dan Deprem İtirafı: Sistem Milyonları Uyaramadı
Google, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli yıkıcı depremlerde, Android tabanlı erken uyarı sisteminin beklendiği gibi çalışmadığını ve milyonlarca insana hayati önem taşıyan uyarıları gönderemediğini resmen kabul etti. Teknoloji devi, daha önce sistemin “iyi çalıştığını” belirtmişti.
Eğer Google’ın algoritmaları depremin büyüklüğünü doğru tespit edebilseydi, merkez üssünün 157 kilometrelik çevresindeki yaklaşık 10 milyon kişi en üst seviye olan “harekete geç” uyarısını alacaktı. Bu uyarı, vatandaşlara sarsıntı başlamadan önce önlem almaları için 35 saniyeye kadar zaman tanıyabilirdi.
Ancak gerçekte, 7,8 büyüklüğündeki ilk depremde bu kritik uyarı sadece 469 kişinin telefonuna ulaştı. BBC’ye konuşan Google yetkilileri, yaklaşık 500 bin kişiye ise daha düşük seviyeli “dikkatli ol” uyarısının gönderildiğini belirtti. Depremlerde 55 binden fazla insan hayatını kaybetmiş, çoğu kişi sarsıntıya uykusunda yakalanmıştı.
Sistemin Başarısızlığının Teknik Nedenleri
Google araştırmacılarının bilimsel dergi Science’ta yayımladıkları makaleye göre, hatanın temelinde “sarsıntı tespit algoritması” yatıyor. Sistem, depremin büyüklüğünü yanlış hesaplayarak büyük bir felaketi öngöremedi.
Uyarı Seviyeleri Arasındaki Hayati Fark
Google’ın erken uyarı sistemi iki temel bildirim üzerine kurulu:
- Harekete Geç: En ciddi uyarıdır. Telefonun uyku modunu devre dışı bırakır, yüksek sesli bir alarm çalar ve tam ekran uyarı gösterir. Kahramanmaraş depreminde gönderilmesi gereken uyarı buydu.
- Dikkatli Ol: Daha hafif sarsıntılar için tasarlanmıştır ve telefonun uyku modunu aktif olarak bozmaz.
Depremin yerel saatle 04:17‘de gerçekleşmesi, bu iki uyarı arasındaki farkı ölümcül kıldı. BBC’nin deprem sonrası yaptığı saha araştırmalarında, “Harekete Geç” uyarısını alan tek bir kişiye dahi ulaşılamadığı rapor edilmişti.
Algoritma Hatasının Sonuçları
Google’ın algoritması, ilk depremin büyüklüğünü 7,8 yerine 4,5 ile 4,9 arasında hesapladı. Benzer bir hata ikinci depremde de tekrarlandı. Bu yanlış hesaplama sonucunda, ikinci depremde sadece 8.158 telefona “Harekete Geç” uyarısı gönderilebildi. Şirketin güncellenmiş algoritma ile yaptığı simülasyonda ise sistemin doğru çalışması halinde 10 milyon telefona “Harekete Geç” ve 67 milyon kişiye “Dikkatli Ol” uyarısı gönderebileceği ortaya çıktı.
Uzman Tepkileri ve Google’ın Açıklaması
BBC’ye açıklama yapan bir Google sözcüsü, “Her deprem erken uyarı sistemi aynı zorlukla mücadele ediyor: Algoritmaları büyük depremler için doğru şekilde ayarlamak. Her depremde öğrendiklerimizle bu sistemi geliştirmeye devam ediyoruz” dedi.
Ancak uzmanlar, Google’ın bu bilgiyi paylaşmak için iki yıl beklemesini eleştiriyor. Colorado School of Mines üniversitesinden mühendislik uzmanı Elizabeth Reddy, durumu şöyle değerlendirdi:
“Bu kadar uzun sürmesine kızgınım. Burada küçük bir sarsıntıdan bahsetmiyoruz. İnsanlar hayatlarını kaybetti ve uyarılar beklediğimiz performansı vermedi.”
Pacific Northwest Seismic Network direktörü Harold Tobin ise şeffaflığın önemini vurguladı: “Bu sistemin nasıl çalıştığı konusunda çok şeffaf olmak kritik öneme sahip.”
Google, 6 Şubat depremlerinden çıkardıkları derslerle sistemi iyileştirdiklerini ve şu anda 98 ülkede aktif olarak uyarı gönderdiklerini belirtiyor.