Japonya merkezli uzay firması ispace, Haziran ayının ilk günlerinde Ay yüzeyine çarparak parçalanan Resilience isimli iniş aracının başarısızlık sebebini kamuoyuyla paylaştı. 24 Haziran tarihinde yapılan resmi açıklamada, kazanın temel nedeninin aracın Lazerli Mesafe Ölçüm Sistemi’nde (LRF) yaşanan bir arıza olduğu belirtildi. Bu kritik sistem hatası, aracın yüksekliğini doğru bir şekilde tespit edememesine ve sonuç olarak frenleme manevralarının başarısız olmasına neden oldu.
Bu kaza, ispace şirketinin Ay’a iniş girişimlerindeki ikinci büyük hayal kırıklığı olarak kayıtlara geçti. Firma, daha önce Nisan 2023’te Hakuto-R isimli aracını da benzer bir nedenden ötürü kaybetmişti. Resilience aracı, 5 Haziran’da Ay’ın Dünya’dan görünen yüzündeki Mare Frigoris (Soğuk Denizi) olarak bilinen bölgeye kontrollü bir iniş gerçekleştirmeyi amaçlarken, planın aksine yüzeye şiddetli bir biçimde çakıldı.
Şirket tarafından yapılan incelemeler sonucunda, lazerli ölçüm sistemindeki arızanın kaynağı olabilecek dört potansiyel senaryo üzerinde duruluyor. Bu “muhtemel nedenler” şu şekilde sıralandı:
1. Ay yüzeyinin yansıtma özelliklerinin tahmin edilenden değişik olması.
2. Lazer ışınının yüzeye çarpma açısının, yansımayı zayıflatmış olma ihtimali.
3. Lazerin gücünün yetersiz kalması ve bu sebeple sensörlerin yeterli veriyi toplayamaması.
4. Sistemin performansının uzaydaki radyasyondan negatif yönde etkilenmiş olması.
Kazanın fiziksel kanıtları, NASA’nın Ay yörüngesinde görev yapan Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) uydusu tarafından elde edildi. Kazadan yaklaşık iki hafta sonra iniş bölgesinin fotoğraflarını çeken LRO, Ay yüzeyinde belirgin, koyu renkli bir leke saptadı. Uzmanlar bu izin, çarpışma etkisiyle havalanan Ay tozu (regolit) tarafından meydana getirilen bir “toz halesi” olduğunu ifade etti.
Yaşanan bu ikinci başarısızlığın ardından ispace, gelecekteki görevler için ciddi tedbirler alacağını açıkladı. Şirket, özellikle iniş sensörleri ile lazer sistemlerinin test prosedürlerini çok daha sıkı hale getirmeyi planlıyor. Gelecek Mission 3 ve Mission 4 görevleri için geliştirilen Apex 1.0 adlı yeni nesil iniş aracının, bu tür sorunları aşması hedefleniyor. Apex 1.0, sadece lazer sistemlerine bağımlı kalmayacak ve ek olarak görüntüleme tabanlı iniş teknolojileriyle donatılacak.
Resilience’ın yolculuğu 15 Ocak 2025’te bir SpaceX Falcon 9 roketiyle başlamıştı. İronik bir şekilde, aynı roketle uzaya gönderilen Teksaslı Firefly Aerospace şirketine ait “Blue Ghost” adlı iniş aracı, görevini başarıyla tamamladı. Blue Ghost, 2 Mart’ta Ay’a sorunsuz bir iniş gerçekleştirmiş ve 16 Mart’a kadar operasyonlarını planlandığı gibi sürdürmüştü.