Uzmanından Gönüllülere Hayati Uyarı: “Yangın Sizden Hızlı Koşar”
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kadir Alperen Coşkuner, orman yangınlarına müdahale eden gönüllülerin bilinçli hareket etmesi gerektiğini vurgulayarak önemli uyarılarda bulundu. Coşkuner, yangınla mücadelenin profesyonellik, yüksek eğitim ve tecrübe gerektirdiğini belirterek, gönüllülerin doğrudan alevlerle mücadele etmek yerine destek rollerinde görev almalarının hayati önem taşıdığını ifade etti.
Orman Yangınlarının Ana Nedeni: İnsan Faktörü
Doç. Dr. Coşkuner, Türkiye’deki orman yangınlarının çıkış nedenlerine dikkat çekerek, vakaların yüzde 98’inin insan kaynaklı olduğunu belirtti. Coşkuner, “İstatistikler genellikle adet üzerinden veriliyor ancak asıl önemli olan yanan alan üzerinden yapılan hesaptır. Yıldırım kaynaklı yangınlar sadece yüzde 2’lik bir dilimi oluşturuyor ve bunlar genellikle büyük yangınlara dönüşmüyor. İnsanların yaptığı hatalar, özellikle ekstrem hava koşullarıyla birleştiğinde büyük felaketlere yol açıyor” dedi.
Yangınla Mücadelenin Zorlukları ve Profesyonel Yaklaşım
Yangınla mücadelenin son derece zorlu bir süreç olduğunu belirten Coşkuner, ortaya çıkan ısı enerjisinin büyüklüğüne dikkat çekti. “Yangın, 80 hektarlık bir alana ulaştığında, yaklaşık 20 kiloton TNT eşdeğerinde bir atom bombasının çıkardığı ısıyı açığa çıkarır. Bu devasa enerji karşısında helikopterlerin attığı 3-4 tonluk suyun etkisi sınırlı kalır.”
Hava Araçlarının Rolü ve Sınırları
Hava araçlarının yangında ilk müdahale için kritik olduğunu söyleyen uzman, “Hava araçları ilk müdahale araçlarıdır. Ancak yangın belirli bir büyüklüğü ve şiddeti aştıktan sonra hava araçlarının tek başına beklenen etkiyi göstermesi mümkün değildir. Yangınla mücadele, bir bütün olarak ele alınmalıdır” şeklinde konuştu.
Büyük Yangınlarda Strateji: Söndürmek Değil, Kontrol Altına Almak
Coşkuner, büyük ve ekstrem yangınlarda “söndürme” kavramının doğru olmadığını vurguladı.
“Büyük yangınlarda, hava hallerinin ve rüzgar hızının ekstrem seyrettiği durumlarda yangını söndürmek kavramı aslında doğru bir kavram değil. Öncelikli hedef, yanıcı maddelerden arındırılmış şeritler oluşturarak yangını kontrol altına almaktır. Gece saatlerinde rüzgarın yavaşlaması ve nemin artmasıyla müdahale daha etkili hale gelir.”
Yangının, yanıcı madde bitene kadar devam edeceğini ve kontrol altına alındıktan sonra asıl soğutma çalışmalarının başladığını ekledi.
Gönüllüler İçin Hayati Kurallar
Gönüllülerin araziye girmesinin tehlikelerine değinen Coçkuner, şu uyarılarda bulundu: “Müdahale tekniklerini bilmeyen, araziyi tanımayan ve kaçış yollarını hesaplayamayan kişilerin alevlerin yakınına gitmesi doğru değil. Yangının radyant etkisi, duman zehirlenmesi ve ani sıcaklık artışı gibi faktörler, tecrübesiz kişiler için ölümcül riskler taşır.”
“Yangın her zaman sizden daha hızlı koşar. Dumanın etkisinde kalarak can kayıpları yaşanır.”
Coşkuner, gönüllülerin yapması gereken en doğru şeyin, profesyonel ekiplere destek olmak olduğunu belirtti. “Gönüllülerin, doğrudan alevle mücadeleden ziyade ekipmanların taşınması, lojistik destek sağlanması ve yangından etkilenenlerin tahliyesi gibi teknik kısımda kalmaları çok daha önemlidir” diyerek sözlerini tamamladı.