Balkanlardaki Osmanlı Mirasının Büyük Araştırmacısı Vefat Etti
Balkan coğrafyasındaki Osmanlı mirası üzerine yaptığı kapsamlı çalışmalarla tanınan değerli tarihçi ve Türk Tarih Kurumu (TTK) Şeref Üyesi Prof. Dr. Machiel Kiel, 87 yaşında hayata gözlerini yumdu. Vefat haberi, TTK’nin resmi sosyal medya hesapları üzerinden kamuoyu ile paylaşıldı.
TTK tarafından yayımlanan taziye mesajında, Kiel’in Almanya’nın Bonn kentinde vefat ettiği belirtilerek şu ifadelere yer verildi:
“Şeref üyemiz Prof. Dr. Machiel Kiel’in vefatını derin bir üzüntüyle öğrenmiş bulunuyoruz. Osmanlı dönemi mimari eserleri ve şehirleri üzerine kıymetli eserler veren hocamızın ailesine, yakınlarına ve camiamıza başsağlığı dileriz.”
Osmanlı Tarihine Adanmış Bir Ömür: Prof. Dr. Machiel Kiel Kimdir?
1938 yılında Hollanda’da dünyaya gelen Prof. Dr. Machiel Kiel, gençlik yıllarında eski eserlerin restorasyonunda taşçı ve duvar ustası olarak çalıştı. Sanata ve mimariye olan tutkusunu kitaplarla pekiştiren Kiel, 1959’da Balkanlara yaptığı seyahatle bu coğrafyaya olan ilgisini keşfetti.
30 yaşından sonra akademik hayata atılmaya karar veren Kiel, anadiline ek olarak Almanca, İngilizce, Fransızca, Türkçe, Sırpça ve Bulgarca öğrendi. Eğitimini Amsterdam Üniversitesinde yaptığı doktora ile taçlandırdı.
Balkanlarda Adım Adım Osmanlı İzleri
Akademik kariyeri boyunca Utrecht, Durham, Harvard, Moskova ve İstanbul gibi prestijli üniversitelerde araştırmalar yapan Kiel, 1969-1990 yılları arasında tüm enerjisini Balkanlar’daki Osmanlı mimarisini araştırmaya adadı. Saraybosna’nın tarihi çarşılarından Selanik’in eşsiz atmosferine, Üsküp’ün mimarisinden Atina’daki eserlere kadar birçok şehri bizzat gezerek fotoğrafladı ve kayıt altına aldı.
1983 yılında Amsterdam Üniversitesinde “Osmanlı Döneminde Bulgaristan’ın Kilise Mimarisi ve Duvar Resimleri” başlıklı teziyle doktor unvanını alan Kiel, 1992’de Ege Üniversitesi tarafından “onur doktora” ile taltif edildi. 1993’te ise Utrecht Üniversitesinde kadrolu profesör olarak görev yapmaya başladı.
Akademik Dünyaya Bıraktığı Eşsiz Miras
Prof. Dr. Kiel’in en önemli katkılarından biri de TDV İslam Ansiklopedisi için kaleme aldığı makalelerdir. Yunanistan, Arnavutluk, Bulgaristan, Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova, Makedonya ve Sırbistan gibi ülkelerdeki şehir ve kasabaları konu alan toplam 127 madde yazarak, bölgenin Osmanlı tarihine ışık tuttu.
Çalışmalarıyla Balkanlar’daki Osmanlı dönemine ait sayısız eserin tarihini ve geçirdiği evreleri belgeledi. Bu eserler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Cami, mescit ve tekkeler
- Bedesten, çarşı ve hanlar
- Külliye, imaret ve kervansaraylar
- Mektepler ve hamamlar
- Çeşmeler, su kemerleri ve köprüler
Kiel, aynı zamanda Bosna Savaşı sırasında yıkılan tarihi Mostar Köprüsü gibi birçok önemli yapının yeniden inşasında da aktif rol aldı. Emekli olduktan sonra İstanbul’daki Hollanda Arkeoloji Enstitüsünün direktörlüğünü de yürüten Kiel, ardında Balkanlardaki Osmanlı mimarisi üzerine 190’dan fazla makale ve 11 kitap bıraktı.