Filistin’e Uluslararası Destek Artıyor: Tanıma Kararları ve Siyasi Dengeler
İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik devam eden saldırıları ve uyguladığı sıkı abluka, bölgede benzeri görülmemiş bir insanlık krizine yol açarken, Tel Aviv yönetimi üzerindeki uluslararası baskı da giderek yoğunlaşıyor. Dünya ülkeleri, İsrail’in saldırılarını durdurması ve insani felakete son vermesi amacıyla bağımsız Filistin devletini tanıma kararını önemli bir diplomatik araç olarak kullanmaya başladı.
7 Ekim Sonrası Filistin’i Tanıyan Ülkeler
7 Ekim 2023 tarihinden bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) üyesi dokuz ülke daha Filistin devletini resmi olarak tanıma kararı aldı. Bu adımı atan ülkeler şunlardır:
- Barbados
- Jameika
- Trinidad ve Tobago
- Bahama Adaları
- İrlanda
- Norveç
- İspanya
- Slovenya
- Ermenistan
Bu listeye son olarak Meksika’nın da eklenmesiyle tanıma süreci hız kazandı.
Büyük Ülkelerden Tanıma Sinyalleri: Fransa, İngiltere ve Kanada
Gazze’de açlığın kitlesel ölümlere neden olduğu bir dönemde, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesinin Eylül ayındaki BM Genel Kurulu’nda Filistin devletini tanıyabileceğini duyurdu. Bu duyurunun ardından İngiltere Başbakanı Keir Starmer da benzer bir açıklama yaparak, İsrail’in ateşkesi kabul etmemesi gibi belirli koşullar altında Eylül ayında Filistin’i tanıyacaklarını belirtti. Son olarak Kanada ve Malta da BM Genel Kurulu’nda Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanıma niyetlerini açıkladı.
Yakın zamanda 15 ülke, “New York Çağrısı” adı altında bir araya gelerek İsrail-Filistin meselesinde iki devletli çözüme olan “sarsılmaz bağlılıklarını” yineledi ve Filistin’i henüz tanımamış devletleri bu yönde adım atmaya davet etti.
Mevcut durumda 193 BM üyesinden 147‘si Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanıyor. Beklenen yeni tanımalarla bu sayının 150‘yi aşması öngörülüyor. Ayrıca, NATO‘ya üye 32 ülkeden 14’ü ve G20 ülkelerinden 10’u Filistin devletini tanımaktadır.
BM Güvenlik Konseyi’nde Değişen Dinamikler
Filistin’in bağımsızlığını tanıma sinyali veren İngiltere ve Fransa‘nın bu kararı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) daimi üyesi olmaları nedeniyle stratejik bir önem taşıyor. BMGK’nın diğer daimi üyeleri olan Rusya ve Çin, Kasım 1988’de Filistin’i ilk tanıyan ülkeler arasında yer almıştı. Fransa ve İngiltere’nin de katılımıyla, BMGK’da Filistin’i tanıyan daimi üye sayısı dörde yükselecek. Bu durumun, İsrail aleyhindeki kararları veto hakkıyla engelleyen ABD üzerinde ciddi bir baskı oluşturması bekleniyor.
Türkiye’nin İlk Günden Beri Süren Desteği
Dönemin Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’ın 15 Kasım 1988‘de ülkesinin bağımsızlığını ilan etmesinin hemen ardından Türkiye, Filistin devletini aynı gün tanıyan ilk ülkelerden biri oldu. Türkiye, o tarihten bu yana uluslararası platformlarda Filistin’e olan desteğini kesintisiz sürdürmektedir.
Filistin Devleti’nin Tarihsel Arka Planı
Bugün BM üyesi 147 ülkenin tanıdığı Filistin devletinin toprakları, halen İsrail işgali ve ablukası altında bulunmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun 400 yıllık hakimiyetinin ardından 1917’de İngiliz işgaline giren Filistin, BM’nin 29 Kasım 1947 tarihli kararıyla bölünme planına tabi tutuldu. Plan, toprakların %55’ini İsrail’e, %45’ini ise Filistin’e ayırıyordu. Ancak İsrail’in 1948’de bağımsızlığını ilan etmesi ve ardından gelen savaşlar sonucunda Batı Kudüs dahil olmak üzere daha fazla toprağı işgal etmesiyle bu denge bozuldu. 5 Haziran 1967‘de başlayan “Altı Gün Savaşı” ile İsrail, Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ni de işgal etti. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), 15 Kasım 1988’de bağımsız Filistin devletini ilan etse de, BMGK’nın 242 sayılı kararına rağmen bu topraklar hala işgal altında tutulmaktadır.