AYM’den Boşanma Süreçlerini Etkileyecek Emsal Karar
Anayasa Mahkemesi (AYM), yıllarca süren boşanma davalarının temel hakları zedelediğine dair kritik bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, uzayan yargılama süreçlerinin kişilerin yeniden evlenme ve aile kurma hakkını ihlal ettiğini belirterek, bu durumu bir hak ihlali olarak tescilledi.
Başvurunun Detayları ve Yargılama Süreci
Yüksek Mahkeme’ye başvuran N.Ç. ve diğer mağdurlar, boşanma davalarının makul sürede sonuçlanmaması nedeniyle yeniden evlenemediklerini ve özel hayatlarını kuramadıklarını belirterek hak ihlali başvurusunda bulundu. AYM, N.Ç. ve benzer durumdaki diğer başvurucuların dosyalarını birleştirerek ortak bir karara vardı.
14 Mayıs 2025 tarihinde oybirliğiyle alınan kararda, N.Ç. dışındaki başvurucuların davalarının 5 ila 10 yıl gibi uzun sürelerde sonuçlandığı vurgulandı. N.Ç.’nin 9 Kasım 2016 tarihinde açtığı davanın ise kararın alındığı tarih itibarıyla halen devam ettiğine dikkat çekildi.
Yüksek Mahkeme’nin Değerlendirmesi: “Makul Sürede Tamamlanmadı”
AYM kararında, evlenme hakkının hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 12. maddesi hem de Anayasa’nın 20. ve 41. maddeleri ile güvence altında olduğu hatırlatıldı. Mahkeme, devletin bu süreçteki sorumluluğuna işaret etti.
“Yargılamalar bir bütün halinde değerlendirildiğinde başvurucuların yargılama sürecinde takip ve özen yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz edilemez. Bunun yanında yargılamaların uzamasında başvurucuların bir dahlinin bulunduğunun söylenemeyeceği dikkate alındığında somut olayın koşullarında evlenme hakkını zedelemeyecek şekilde gerekli özen yükümlülüğünün gösterilmediği ve yargılamaların sonuç itibarıyla makul bir sürede tamamlanmadığı sonucuna ulaşmak mümkündür. Böylece devletin boşanma davalarını makul bir sürede sonlandırma yükümlülüğünü yerine getirmediği ve bu suretle kişinin özel ve aile hayatını düzenleyebilmesi, aile kurma bağlamında özel hayatına dair kararlar alabilmesi yönünden başvurucuya evlenme hakkını zedeleyecek şekilde külfet yüklendiği değerlendirilmektedir.”
Karar: Evlenme Hakkı İhlal Edildi ve Tazminat Ödenecek
Açıklanan bu gerekçelerle Anayasa Mahkemesi, başvurucuların Anayasa tarafından güvence altına alınan evlenme hakkının ihlal edildiğine kesin olarak karar verdi. Yüksek Mahkeme, bu ihlalin tespitiyle giderilemeyecek manevi zararlar için başvuruculara manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Ancak, bazı başvurucuların maddi tazminat talepleri reddedildi.