Tarladan Markete Fiyat Uçurumu: Çiftçi Zararda, Tüketici Mağdur
Çiftçiler, ürettikleri ürünlerden kâr elde edemeden sezonu kapatırken, market raflarındaki fiyatlar ise yedi katı aşan farklarla tüketicinin cebini yakıyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) tarafından açıklanan temmuz ayı verileri, üretici ile market arasındaki devasa fiyat makasını bir kez daha gözler önüne serdi.
Temmuz Ayının Fiyat Farkı Şampiyonu: Karpuz
TZOB’un aylık ve yıllık girdi fiyatları değişimi ile üretici-market fiyat farkı raporuna göre, geçtiğimiz ay üretici ve market arasındaki fiyat farkı en çarpıcı şekilde karpuzda görüldü. Karpuzdaki %613.8’lik rekor fark, tarladaki fiyatın markette nasıl katlandığını net bir şekilde ortaya koydu.
Diğer ürünlerdeki durum da farklı değil. Fiyat farkında karpuzu takip eden ürünler ve oranları şöyle sıralandı:
- Patlıcan: %295.8
- Salatalık: %275.3
- Yeşil Soğan: %247.6
- Havuç: %242.8
Rakamlarla Üretici-Market Fiyatları
Ürünlerin tarladan rafa uzanan yolculuğunda fiyatların katlanarak arttığı görülüyor. Temmuz ayında üreticideki ve marketteki fiyatlar şu şekildeydi:
- Karpuz: Üreticide 1 lira 18 kuruş olan ürün, markette 8 lira 42 kuruşa satıldı (7.1 kat fark).
- Patlıcan: Üreticide 7 lira 50 kuruş olan ürün, markette 29 lira 68 kuruşa satıldı (4 kat fark).
- Salatalık: Üreticide 6 lira olan ürün, markette 22 lira 52 kuruşa satıldı (3.8 kat fark).
- Yeşil Soğan: Üreticide 10 lira olan ürün, markette 34 lira 76 kuruşa satıldı (3.5 kat fark).
- Havuç: Üreticide 12 lira olan ürün, markette 41 lira 13 kuruşa satıldı (3.4 kat fark).
Fiyat Dalgalanmalarının Sebepleri Neler?
Temmuz ayında fiyatı en çok artan ürün hem üreticide hem de markette limon olurken, fiyatı en fazla düşen ürün markette kabak, üreticide ise yeşil soğan oldu.
Taze Soğan Neden Pahalı?
Yeşil soğandaki fiyat düşüşünün temel nedeni talepteki azalma oldu. Üreticiler üretimi artırsa da tüketim talebi aynı oranda yükselmedi. Bu durum, üreticide fiyatın 10 liraya kadar düşmesine rağmen markette 35 TL gibi yüksek seviyelerden satılmasına yol açtı.
Karpuz Tarlada Kaldı
Başta Çukurova olmak üzere talebin üzerindeki karpuz üretimi, tarlada fiyatların hızla düşmesine neden oldu. Fiyatların 1.1 liraya kadar gerilemesiyle bazı çiftçiler, maliyeti karşılamadığı için ürünleri tarlada bırakmayı tercih etti. Ancak yüksek nakliye bedelleri nedeniyle büyük şehirlerdeki tezgahlarda karpuzun kilosu 7-10 TL arasında satılmaya devam etti.