Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), yasal zorunluluğa rağmen plastik poşet satışı yapmayıp müşterilerini daha pahalı olan kağıt veya bez çanta almaya zorlayan zincir marketlere yönelik önemli bir tavsiye kararı aldı.
Vatandaşın Şikayeti KDK’yı Harekete Geçirdi
Süreç, bir vatandaşın yaptığı alışveriş sırasında kasada plastik poşet talep etmesiyle başladı. Market yetkililerinin yalnızca kağıt ve bez çanta satışı yaptıklarını belirtmesi üzerine vatandaş, bu durumun Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar‘a aykırı olduğunu savunarak konuyu KDK’ya taşıdı. Başvurusunda, ilgili marketlerin denetlenmesini ve yasal işlemlerin başlatılmasını talep etti.
Bakanlığa ‘Yaptırım Uygulayın’ Tavsiyesi
Başvuruyu değerlendiren KDK, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bir tavsiye kararı gönderdi. Kararda, “zincir marketlerde yasal yükümlülüklere aykırı olarak plastik poşet satışı yapılmamasının idari denetim kapsamına alınarak gerekli yaptırımların uygulanması” istendi.
Uygulama Tüketiciye Ekonomik Külfet Yaratıyor
KDK kararında, mevcut mevzuatın marketlerin plastik poşet satışını tamamen durdurarak sadece “kağıt, file ve bez” gibi daha maliyetli seçenekler sunmasına izin vermediğinin altı çizildi. İlgili Usul ve Esaslar’ın 8. maddesine atıfta bulunulan kararda, bu alternatiflerin plastik poşetlere ek olarak sunulabileceği vurgulandı.
“Zincir marketin söz konusu uygulaması, tüketiciye seçim hakkı tanımamakla birlikte piyasaya dayalı çevre koruma mekanizmalarının esas amacı olan davranışsal dönüşümü değil, zorunlu ve ekonomik külfet yaratan bir dayatma ortaya çıkarmaktadır. Plastik poşet tedarik ve satışının yeniden sağlanması, buna paralel olarak da alternatif taşıma ekipmanlarının da sunulmaya devam edilmesi gereklidir.”
Kararda ayrıca, çevre koruma gerekçesiyle yapılan bu uygulamanın hem mevzuat ihlali olduğu hem de tüketici hakları ve ekonomik denge açısından hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu belirtildi. Bu nedenle, zincir marketin uygulamasının idari denetimle değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığı ifade edildi.
Kaynak: AA