Kritik Minerallerde Çin Tekeli Batı’yı Vuruyor
Batılı savunma sanayisi devleri, Çin tarafından uygulanan sıkı ihracat kontrolleri nedeniyle ciddi bir tedarik kriziyle karşı karşıya. Kurşunlardan en gelişmiş savaş jetlerine, hassas mikroelektronik sistemlerden füze teknolojilerine kadar geniş bir yelpazede kullanılan nadir toprak elementlerine erişimde büyük zorluklar yaşanıyor.
Çin’in Küresel Tedarikteki Ezici Hakimiyeti
Küresel nadir toprak elementleri arzının yaklaşık yüzde 90’ını tek başına kontrol eden Çin, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ile yaşanan ticari gerilimler ve karşılıklı gümrük vergileri sonrası stratejik bir hamle yaparak savunma sanayisi için hayati önem taşıyan minerallerin ihracatına kısıtlamalar getirdi. Bu durum, Batılı şirketleri hazırlıksız yakaladı.
Stoklar Tükenme Noktasında: Pentagon’dan Uyarı Geldi
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), savunma şirketlerine yönelik net bir talimat vererek 2027 yılı itibarıyla Çin menşeli nadir toprak mıknatıslarının alımını durdurmalarını istedi. Ancak sektördeki birçok firma, bu geçişi sağlayacak yeterli stoka sahip değil. Bazı şirketlerin yalnızca birkaç aylık hammaddesi kalmışken, diğerleri bir yıllık ihtiyaçlarını dahi karşılayamayacak durumda.
En Büyük Darbe Drone Üreticilerine
Krizden en çok etkilenenlerin başında, genellikle daha küçük ölçekli olan drone üreticileri geliyor. ABD ordusu için parça üreten bir firmanın, kritik malzeme eksikliği sebebiyle teslimatlarını iki ay ertelemek zorunda kaldığı bildirildi.
Maliyetler Tavan Yaptı: 60 Kat Fiyat Artışı
Tedarik sıkıntısı, maliyetlerde de benzeri görülmemiş bir artışa neden oldu. Bazı kritik malzemelerin fiyatı en az beş kat artarken, Wall Street Journal’ın haberine göre ABD merkezli bir şirket, savaş jeti motorlarında kullanılan samaryum elementini piyasa ortalamasının tam 60 katı bir fiyata temin etmek zorunda kaldı.
Alternatif Arayışları ve Sınırlı Seçenekler
Kritik mineraller, modern ordular için vazgeçilmez bir role sahiptir. Bu elementlerin kullanıldığı kilit askeri sistemler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Mikroelektronik sistemler
- Drone motorları
- Gece görüş donanımları
- Füze hedefleme teknolojileri
- Savunma ve iletişim uyduları
Batılı ülkeler alternatif kaynaklar bulmak için çaba gösterse de, yeni maden sahalarının işletme maliyetlerinin yüksekliği ve mevcut tedarik zincirindeki seçeneklerin son derece sınırlı olması bu arayışı oldukça zorlaştırıyor.