Orta Asya ve Afganistan İçin Tarihi Adım: BM’den Yeni Merkez
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Orta Asya ve Afganistan için kritik bir adım atarak Kazakistan’da yeni bir bölgesel kalkınma merkezi kurdu. Pazar günü imzalanan anlaşma ile kara ile çevrili bu bölgedeki sürdürülebilir kalkınma çabalarının koordine edilmesi hedefleniyor.
Kazakistan’ın Almatı şehrinde gerçekleşen ziyareti sırasında konuşan Guterres, bu merkezin önemini vurguladı.
“Bu merkez, hem bölge hem de sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yönelik ortak yolculuğumuz için yeni bir dönemin başlangıcını temsil ediyor. Merkez, bölge liderleri arasındaki güçlü bağların, herkesin yararına olacak şekilde daha derin ekonomik entegrasyona nasıl dönüşebileceğini gösterme konusunda büyük bir potansiyel taşıyor.”
Bölgesel İş Birliği ve Kalkınma Hedefleri
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, merkezin kuruluşunun uluslararası topluma güçlü bir mesaj olduğunu ifade etti. Tokayev, Orta Asya’nın küresel sahnede giderek artan önemine dikkat çekerek merkezin, BM’nin mevcut çalışmalarını tamamlayıcı bir rol üstlenmesi gerektiğini belirtti.
“Merkez, ekonomilerimizin direncini ve dinamizmini artırmaya, bölgesel yenilikçiliği geliştirmeye ve iş birliğini derinleştirmeye yönelik koordineli eylemler için bir katalizör işlevi görecektir,” diye ekledi.
BM Genel Kurulu tarafından Mart ayında yetkilendirilen bu girişim; iklim değişikliği, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve genç işsizliği gibi acil sorunlara çözüm bulmak amacıyla yerel ve uluslararası paydaşları bir araya getirmeyi amaçlıyor. Guterres’in ziyareti, Türkmenistan’da düzenlenecek olan Üçüncü BM Kara ile Çevrili Gelişmekte Olan Ülkeler Konferansı öncesinde gerçekleşti.
Afganistan’ın Kapsama Alınması Stratejik Bir Karar
Anlaşmanın en dikkat çekici maddelerinden biri, merkezin çalışma alanına Afganistan‘ın da dahil edilmesi oldu. BM Genel Sekreteri Guterres, merkezin bölgesel ve uluslararası ortaklarla iş birliği içinde Afganistan’ın sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacağını söyledi.
“Afgan halkı, derinleşen yoksulluk ve kitlesel yerinden edilmelerden depremlere, iklim şoklarına ve kırılgan bir insani tabloya kadar çok büyük zorluklarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor.”
Guterres, merkezin faaliyetlerinde ekonomik bağımsızlık, barış ve onur temelinde insan haklarını önceliklendireceğini vurguladı.
İnsani Yardım ve Finansman Çağrısı
Cumhurbaşkanı Tokayev, Afganistan’da barış ve kalkınmanın bölgesel güvenliğin anahtarı olduğunu belirterek, “Kazakistan, Afgan halkını insani yardım, eğitim projeleri, ticaretin geliştirilmesi ve gıda güvenliği girişimleriyle destekleme konusundaki kararlılığını sürdürüyor,” dedi. Geçtiğimiz ay BM Genel Kurulu, Afganistan’daki kötüleşen krize dikkat çeken bir karar tasarısını kabul etmişti. Yapılan açıklamaya göre, 2025 Afganistan İnsani Yardım İhtiyaçları ve Müdahale Planı için gereken 2,4 milyar dolarlık fonun (yaklaşık 97,6 milyar TL) sadece %22’si karşılanabilmiş durumda. Yeni kurulan bu bölgesel merkezin, finansman ve yardım çabalarının kolaylaştırılmasında önemli bir rol oynaması bekleniyor.