Obezitede Genetik Miras: Anne Faktörü Öne Çıkıyor
Yeni bir bilimsel çalışma, obez ebeveynlerin çocuklarının da obez olma riskinin yüksek olduğunu teyit ederken, bu eğilimde anneden geçen genlerin babanınkine kıyasla daha belirleyici bir rol oynadığını ortaya koydu. Obezitenin, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin karmaşık bir etkileşimi sonucu ortaya çıktığı biliniyor. Ebeveynlerden miras alınan genler; iştah, tokluk hissi, metabolizma hızı ve vücut yağ dağılımı gibi birçok kritik özelliği doğrudan etkileyebiliyor.
PLOS Genetics’te Yayınlanan Araştırmanın Detayları
PLOS Genetics dergisinde yayımlanan kapsamlı araştırmaya göre, çocuklar genetik materyallerinin yarısını her iki ebeveynden almalarına rağmen, vücut kitle indeksi (BMI) üzerinde annenin genetik etkisi daha baskın çıkıyor. University College London’dan çalışmanın başyazarı Liam Wright, bu durumu şu sözlerle özetliyor:
“Annenin genetiği, çocuğun kendi genetik yapısının ötesinde, kilosu üzerinde önemli bir etkiye sahip gibi görünüyor.”
Araştırma ekibi, 2001 ve 2002 yıllarında çocuk sahibi olan 2.600’den fazla İngiliz ailenin genetik ve sağlık verilerini inceledi. Bu ailelerdeki çocuklar doğumdan 17 yaşına kadar takip edildi. Hem çocukların hem de ebeveynlerin genetik verilerine sahip olmak, bilim insanlarının yalnızca miras kalan genleri değil, aynı zamanda ebeveynlerin doğrudan aktarmadığı ancak çocuk sağlığını etkileyen dolaylı genetik özellikleri de analiz etmesini sağladı. Araştırmacılar bu dolaylı etkilere “genetik terbiye” adını veriyor. Bu kavram, anne karnındaki koşullardan ebeveynlik tarzına kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Anne ve Babanın Etkisindeki Farklılıklar
Çalışma, çocuğun kilosunda her iki ebeveynin de BMI’sinin önemli olduğunu gösterdi. Ancak babanın etkisi büyük ölçüde doğrudan aktarılan genlerle sınırlı kalırken, annenin BMI’si çocuğun kilosunu çok daha geniş kapsamlı bir şekilde etkiliyor. Araştırmacılara göre bu durumun temel nedeni, annenin genlerinin kendi kilosunu, beslenme alışkanlıklarını ve hamilelik sırasındaki davranışlarını şekillendirmesi ve bu faktörlerin doğrudan çocuğun gelişimini etkilemesidir.
“Annelerin doğrudan aktardığı genlere ek olarak, bulgularımız anne genetiğinin çocuğun geliştiği çevreyi şekillendirmede etkili olduğunu, dolayısıyla çocuğun BMI’sini dolaylı yoldan etkileyebileceğini gösteriyor. Bu, anneleri suçlamak değil; aksine, çocukların uzun vadeli sağlığı üzerinde anlamlı bir fark yaratmak için ailelere destek olma çağrısıdır.” – Liam Wright
Gelecek Nesiller İçin Öneriler
Önceki çalışmalar, gebelik döneminde aşırı kilolu veya obez olan babaların da obez çocuk sahibi olma riskini artırdığını göstermişti. Bu yeni çalışma ise, obez ebeveynlere yönelik kilo verme destek programlarının, çocuklar için uzun vadeli sağlık faydaları sağlayabileceğini vurguluyor. Wright, konuya ilişkin şu önemli tespitte bulunuyor:
“Özellikle hamilelik döneminde annenin vücut kitle indeksini (BMI) düşürmeye yönelik hedeflenmiş müdahaleler, obezitenin kuşaklar arası aktarımını azaltabilir.”