Hiroşima ve Nagazaki’ye Atılan Atom Bombalarının 80. Yıl Dönümü
Bundan tam 80 yıl önce, 6 Ağustos 1945‘te, Amerika Birleşik Devletleri’ne ait bir B-29 bombardıman uçağı, Japonya’nın Hiroşima kentine tarihin ilk atom bombasını bıraktı. “Little Boy” (Küçük Oğlan) adı verilen bu uranyum bombası, on binlerce insanın anında hayatını kaybetmesine neden oldu. Bu olaydan yalnızca üç gün sonra Nagazaki’ye atılan ikinci ve daha güçlü bomba ise Japonya’nın teslim olmasına ve İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesine yol açtı. Ancak bu saldırıların yarattığı korkunç yıkım, bombaların gerekliliğine dair tartışmaları da beraberinde getirdi.
İlk Hedef: Hiroşima
6 Ağustos 1945 sabahı, Pilot Paul Tibbets komutasındaki Enola Gay adlı B-29 uçağı, yaklaşık 4,400 kg ağırlığındaki “Little Boy” bombasını saat 08:15’te Hiroşima üzerine bıraktı. Bomba patladığında güneşle eşdeğer bir sıcaklık yayarak tüm şehri adeta haritadan sildi.
- Anında Ölenler: Tahminlere göre 80 bin kişi olay anında hayatını kaybetti.
- Bina Hasarı: Şehirdeki 76 bin binanın yaklaşık %90’ı ya tamamen yıkıldı ya da ağır hasar gördü.
- Toplam Kayıp: Radyasyon ve yaralanmalar nedeniyle yıl sonuna kadar ölenlerin sayısı 140 bine ulaştı.
İkinci Bomba Nagazaki’ye Atıldı
Tarihler 9 Ağustos 1945‘i gösterdiğinde, bu kez Nagazaki kenti atom bombasıyla hedef alındı. Bockscar adlı B-29 uçağı, “Fat Man” (Şişman Adam) olarak adlandırılan plütonyum bombasını şehrin üzerine bıraktı. Bu saldırıda ise yaklaşık 40 bin kişi anında yaşamını yitirirken, on binlercesi de sonraki günlerde radyasyonun etkileriyle hayatını kaybetti. Bu iki saldırı sonucunda Japonya’da toplamda yaklaşık 200 bin kişi öldü. Nagazaki saldırısından altı gün sonra Japonya’nın teslim olmasıyla İkinci Dünya Savaşı resmen sona erdi.
Saldırıyı Gerçekleştiren Pilotlar Ne Düşünüyordu?
Hiroşima’ya bombayı atan Enola Gay uçağının pilotu Paul Tibbets idi. Uçağa annesinin adını veren Tibbets, 12 kişilik mürettebatı yönetiyordu. Tinian üssünden havalandıktan sonra donanma kaptanı William ‘Deak’ Parsons ve uzman Morris Jeppson bombayı aktif hale getirdi. Jeppson, kırmızı aktivasyon fişlerini takarken “işte o an” dedi. Enola Gay’in yardımcı pilotu Bob Lewis ise günlüğüne şu notu düşmüştü: “Bomba artık aktif. Arkanda böyle bir şey olduğunu bilmek tuhaf bir his.”
“Şehir Yok Olmuştu, Sadece Toz Bulutu Vardı”
Bomba bırakıldıktan sonra uçak yaklaşık 16 km uzaklaşmış olmasına rağmen patlamanın şok dalgasını hissetti. Patlamayı ölçmekle görevli The Great Artiste uçağındaki fizikçi Harold Agnew, gördüğü manzarayı, “Şehir yok olmuştu. Sadece her şeyi kaplayan bir toz bulutu vardı” sözleriyle anlattı.
Tibbets, görev sonrası mürettebatına telsizden şöyle seslendi: “Beyler, tarihteki ilk atom bombasını attınız.”
Yardımcı pilot Theodore Van Kirk ise yıllar sonra, “Böyle büyük bir şeyi hayal edemezsiniz. Japonların savaşı sürdürebileceğini sanmadık. Aşağıdaki insanlar hakkında kimse bir şey söylemedi. Hiç bahsedilmedi bile.” ifadelerini kullanmıştı.
Tibbets: “Pişmanlık Duymadım”
Pilot Paul Tibbets, hayatının sonuna kadar bu saldırıyı savundu ve pişmanlık duymadığını belirtti. 2002’de verdiği bir röportajda, “Doğru olanı yaptığımızı biliyordum çünkü bunu yapacağımızı öğrendiğimde ‘Evet, birçok insan ölecek ama Tanrı aşkına, birçok hayat kurtulacak’ diye düşündüm. Japonya’yı işgal etmeyecektik.” dedi. 2007’de vefat eden Tibbets, sivil kayıplar için ise “Orada bulunmaları onların şanssızlığıydı” şeklinde konuşmuştu.
Bombanın Mimarı Oppenheimer ve Pişmanlığı
Atom bombasının geliştirildiği Manhattan Projesi’nin bilimsel direktörü olan Robert Oppenheimer, bombanın ilk test edilişinde “Şimdi ölüm oldum, dünyaların yok edicisi” sözleriyle tarihe geçmişti. Savaşın ardından büyük bir pişmanlık yaşayan Oppenheimer, nükleer silahlanmanın en büyük karşıtlarından biri haline gelmiş ve bu tutumu nedeniyle siyasi baskılara maruz kalmıştır.
Saldırıların 80. yıl dönümünde, Hiroşima’da bulunan Barış Anıt Parkı’nda anma törenleri düzenlendi. Törene Japonya Başbakanı Shingeru Ishiba da katılarak hayatını kaybedenleri andı.
