Fillerin Gizli İletişim Dili: Jestler Tesadüf Değil, Bilinçli Bir Çaba
Bilim dünyası, fillerin ses ve koku yoluyla kurduğu karmaşık iletişimi uzun zamandır biliyordu. Ancak, bu görkemli canlıların beden dili yani jestleri kullanarak nasıl iletişim kurduğu hep bir sır perdesi arkasındaydı. Yakın zamanda yapılan ve Viyana Üniversitesi öncülüğünde yürütülen kapsamlı bir çalışma, bu sır perdesini araladı.
Viyana Üniversitesi, St Andrews, Portsmouth ve New York City Üniversiteleri’nin ortaklaşa yürüttüğü araştırma, fillerin jestleri tamamen bilinçli bir şekilde kullandığını kanıtladı. Yarı-yabani bir ortamda gözlemlenen fillerin, insanlardan elma istemek gibi belirli amaçlara ulaşmak için tam 38 farklı jest türü sergilediği tespit edildi. Bu davranışların rastlantısal olmadığı, fillerin hedeflerine ulaşıp ulaşamadıklarına göre jestlerini ısrarla sürdürmesi veya değiştirmesiyle anlaşıldı.
Tıpkı Bir İnsan Gibi: “Tuzluğu Uzatır Mısın?” Diyen Filler
Araştırmanın yazarlarından Vesta Eleuteri, bir jestin bilinçli olarak kabul edilmesi için insan bebeklerinde kullanılan davranışsal kriterleri fillere de uyguladıklarını belirtti. Bu kriterlere göre bir jestin bilinçli sayılması için şu üç temel özelliğe sahip olması gerekiyor:
- Hedefe Yöneliklik: Jestin belirli bir alıcıya yönelik olması ve karşıdakinin görüp görmediğinin dikkate alınması.
- Israr: Yapılan jestin karşılık bulmaması durumunda, aynı jestin tekrarlanarak sürdürülmesi.
- Açıklık ve Detaylandırma: İlk jestin işe yaramaması halinde, mesajı netleştirmek için farklı bir jest kullanılması.
Araştırmacılar, fillerin insanlardan elma talep ederken hortumlarını hedefe doğru uzattığını gözlemledi. Eğer bu jestleri karşılık bulmazsa, farklı jestler deneyerek amaçlarına ulaşmaya çalıştılar. Bu durum, bir insanın masada tuzluğu istemek için önce elini uzatması, sonra da işaret etmesi gibi karmaşık ve bilinçli bir iletişim sürecine benzetiliyor.
Jestler Sadece İnsana Özgü Olmayabilir
Uzmanlara göre bu bulgular, yalnızca filler hakkında değil, aynı zamanda insan dilinin ve zihinsel yeteneklerin evrimi hakkında da önemli ipuçları taşıyor. Daha önceleri bilinçli jest kullanımının sadece insan ve kuyruksuz maymunlara özgü olduğu düşünülüyordu. Bu yeteneğin, insana evrimsel olarak daha uzak olan filler gibi türlerde de varlığının kanıtlanması, zeka ve iletişim evrimine dair yeni kapılar aralıyor.
Ayrıca, bu çalışmalar hayvanlarla daha derin bir empati kurmamıza ve onları daha iyi anlayarak çok daha etkili koruma politikaları geliştirmemize olanak tanıyabilir. Araştırma ekibi, şimdi Güney Afrika’daki iki farklı fil popülasyonundan toplanan binlerce saatlik video kaydını inceleyerek, filler arasında farklı “jest dilleri” olup olmadığını araştırıyor.