Kedi Sahipliğinin Faydaları ve Hayvanseverlik
Dünya genelinde milyonlarca hayvansever, kedi ve köpek gibi evcil hayvanları hayatlarına dahil ediyor. Amerikan Evcil Hayvan Ürünleri Derneği‘nin verilerine göre, yaklaşık 68 milyon evde köpek beslenirken, 49 milyon evde ise kediler yaşamaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalar, kedi sahiplerinin evcil hayvanı olmayan bireylere kıyasla fizyolojik olarak daha sağlıklı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sevimli dostların depresyon, kaygı bozukluğu, stres ve uyku sorunları gibi rahatsızlıkların hafifletilmesinde olumlu etkileri olduğu gözlemlenmiştir.
8 Ağustos Uluslararası Kedi Günü vesilesiyle, kedilerin davranışları ve insanlarla iletişim biçimleri üzerine uzman görüşleri alındı. Japonya’daki Sophia Üniversitesi’nden Dr. Atsuko Saito ve ABD’deki Pennsylvania Üniversitesi’nden Hayvan Sağlığı Profesörü James Serpell, bu konuda önemli açıklamalarda bulundu.
Bilimsel Araştırma: Kediler İsimlerini Öğrenebiliyor mu?
Dr. Saito ve ekibinin 2019 yılında yürüttüğü bir araştırma, kedilerin kendi isimlerini ayırt etme yeteneklerini inceledi. Çalışma, hem evlerde hem de kedi temalı kafelerde yaşayan kediler üzerinde gerçekleştirildi. Sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı: Evcil kediler, tanımadıkları bir kişi tarafından seslenildiğinde bile kendi isimlerini diğer nesne isimlerinden veya başka kedi adlarından ayırt edebiliyor.
Dr. Atsuko Saito, “Kediler, kendi isimlerini ödül maması gibi anlamlı bir uyarıcıyla ilişkilendiriyor. Araştırmamızda, isimlerini ayırt edip edemediklerini test etmek için farklı kişiler tarafından aynı tonda çeşitli kelimelerle seslenildi. Bu durum, kedilerin insanlar tarafından üretilen ses birimlerini ayırt etme kabiliyetine sahip olduğunu ve insan konuşmasını kısmen anlayabildiklerini gösteriyor.”
Yaygın Kanının Aksine Kediler Oldukça Zeki
Köpeklerin 1000’den fazla kelimeyi öğrenebildiği bilinirken, kedilerin bu denli kapsamlı bir eğitim için yeterli motivasyona sahip olup olmadığı merak konusuydu. Ancak Dr. Saito, bazı kedilerin çok sayıda kelime öğrenebildiğine dikkat çekti.
“Köpeklerin insanlara yönelik bilişsel yetenekleri üzerine araştırmalar 2000’lerde yaygınlaştığında, birçok araştırmacı kedilerin o kadar zeki olmadığına inanmaya başladı. Ancak bizim çalışmalarımız bunun aksini ortaya koyuyor. Kedilerin farklı evcilleştirilme tarihleri göz önüne alındığında, bu durum onların bilişsel kabiliyetinin şaşırtıcı derecede yüksek olduğuna işaret ediyor.”
Kedilerin genellikle “soğukkanlı ve bağımsız” olarak algılanmasının sebebi, insanlara yalnızca kendileri için uygun olduğunda yaklaşma eğilimleridir. Dr. Saito ayrıca, araştırmaların kedilerin yüz ifadeleri olduğunu gösterdiğini fakat insanların bu ifadeleri ayırt etmekte zorlandığını belirtti.
Hem Avcı Hem Av: Kedilerin Karmaşık Doğası
Pennsylvania Üniversitesi’nden Profesör Serpell, kediler ve köpekler arasındaki davranışsal farklılıkların birçok kişinin ilgisini çektiğini vurguladı. Serpell’e göre, kediseverler özellikle onların bağımsız karakterini seviyor.
“Kediler hem avcı hem de av sınıfında yer alır. Bu durum onlara ilginç bir ikili doğa kazandırır. Avcı olmanın getirdiği özgüvene sahipken, aynı zamanda normalde korkutucu olmayan şeylerden bile kolayca korkabilirler.”
Öğrenme Süreci: Klasik Koşullanma
Profesör Serpell, kedilerin belirli kelimeleri ödüllerle ilişkilendirerek öğrenmesini “klasik koşullanma” olarak tanımlıyor. “Kedi, belirli bir sesin kendisi için olumlu bir anlam taşıdığına dair zihinsel bir bağlantı kurar,” diye açıklıyor. Köpeklerin dil algısı üzerine daha fazla çalışma yapılmış olsa da, kediler hakkındaki araştırmaların henüz yeterli olmadığını belirten Serpell, insanlarla uzun süre yaşayan kedilerin söylenenlere daha duyarlı hale geldiğini ekliyor.
İnsanlarla Kurulan Ebeveyn-Yavru İlişkisi
Serpell, kedilerin insanlarla kurduğu bağın, yaban hayattaki kendi türleriyle olan ilişkilerinden farklılaştığını ifade etti.
“Kediler, soyları gereği yalnız yaşayan hayvanlardır ve birbirleriyle çok fazla etkileşimde bulunmazlar. Ancak onları, özellikle de yavruyken sahiplendiğimizde, adeta onların ebeveyni rolünü üstleniriz. Bu bağı asla kaybetmezler ve bu nedenle insanlara karşı güçlü ve bağlı ilişkiler geliştirirler.”