Taliban Yönetimi Altında Afgan Kadınlar İçin Dijital Bir Çıkış Yolu: Kodlama
Taliban’ın 2021’de Afganistan’da yönetimi ele geçirmesiyle birlikte kadınların hayatı üzerindeki baskılar arttı. Parklara, spor salonlarına gitmeleri, restoranlarda yemek yemeleri ve pek çok meslekte çalışmaları yasaklandı. Fırsatların birer birer yok olduğu bu ortamda, pek çok Afgan kadın gibi eczacılık öğrencisi Sodaba da umudunu kaybetmek üzereydi.
Eğitim Yasağına Karşı Bir Umut Işığı
Kadınlar için en yıkıcı darbelerden biri, ilkokul sonrası eğitimin tamamen yasaklanması oldu. Ancak bu zorunluluk, Sodaba’yı yeni bir arayışa itti. İnternette, Afgan kadınlara kendi dilleri olan Dari dilinde ücretsiz bilgisayar kodlama kursu veren bir girişimle karşılaştı. Bu kurs, Yunanistan’da yaşayan genç bir Afgan mülteci tarafından düzenleniyordu.
“Bir insanın koşullara boyun eğmemesi, büyümesi ve hayallerine mümkün olan her yoldan ulaşması gerektiğine inanıyorum.”
Bilgisayar programcılığı ve web sitesi geliştirme öğrenmeye başlayan 24 yaşındaki Sodaba, bu yeni becerilerin kendine olan güvenini tazelediğini ve geleceğe dair yönünü netleştirdiğini belirtiyor. “Bu yolculuğun bir parçası olduğum için çok mutluyum,” diyor.
Afghan Geeks: Bir Mültecinin Başlattığı İyilik Hareketi
Bu online kurslar, şu anda 25 yaşında olan Murtaza Caferi tarafından kurulan Afghan Geeks adlı girişimin bir parçası. Caferi, yıllar önce Türkiye üzerinden bir botla Yunanistan’a ulaşmış genç bir mülteci. Atina’daki bir sığınma evinde yaşarken bir öğretmenin teşvikiyle kodlama kursuna yazıldı, ancak o zamanlar bir bilgisayarın nasıl açılacağını bile bilmiyordu.
“İngilizce hakkında hiçbir fikrim yoktu. Gerçek anlamda sıfırdı. Aynı anda Yunanca öğrenmeye, İngilizce öğrenmeye ve bir de bilgisayarla uğraşmaya çalışıyordum. Benim için inanılmaz zordu.”
Tüm zorluklara rağmen birkaç ay içinde sertifikasını alan Caferi için kodlama, yepyeni bir dünyanın kapılarını araladı ve birkaç yıl sonra Afghan Geeks’i kurdu.
Bilgiyi Paylaşarak Fark Yaratmak
Caferi, anavatanındaki kadınlara yardım etme amacını ve kendisine yapılan yardımlara bir minnet borcu olarak bu kursları başlattığını söylüyor. “Asıl amacım, diğer insanlardan ücretsiz olarak aldıklarımı topluma, özellikle de Afgan kadınlara geri vermekti,” diyor. Şu anda başlangıç, orta ve ileri seviyelerde toplam 28 kadın öğrencisi bulunuyor. Ders vermenin yanı sıra, onlara online staj ve iş bulmaları için de rehberlik ediyor. Bu, neredeyse tüm mesleklerin yasaklandığı bir ülkede kadınlar için hayati bir can simidi anlamına geliyor.
Vision Online University: Gönüllülükle Büyüyen Akademi
Benzer bir umut hikayesi de üniversite hayali yarım kalan Zuhal‘den geliyor. 20 yaşındaki Zuhal, yaklaşık 18 ay önce bir üniversite profesörüyle birlikte kadınlara yönelik Vision Online University adında bir çevrimiçi akademi kurdu. Beş kişilik bir ekiple başlayan oluşum, bugün 150 gönüllü öğretmen ve idari personele ve 4 binden fazla kadın öğrenciye ulaştı.
“Hiçbir maaş almıyoruz, hiçbir destek görmüyoruz. Tamamen gönüllü çalışıyoruz. Tek amacımız, kız çocuklarına ücretsiz eğitim sunmak ve Afganistan’da araştırmayı teşvik etmek.”
Akademi; psikoloji, yabancı diller, hemşirelik ve topluluk önünde konuşma gibi birçok alanda ders veriyor. Eğitim yasağı sonrası depresyona girdiğini söyleyen Zuhal, “Sonra kendi kendime bunun çözüm olmadığını düşündüm. Vazgeçmemem gerektiğine karar verdim ve ‘Ülkemdeki kızlar için bir şeyler yapmalıyım’ dedim,” diyerek mücadelesini anlatıyor. Kendi eğitimine de online bir Amerikan üniversitesinde devam eden Zuhal, tüm zorluklara rağmen amacının kız çocuklarını desteklemek olduğunu ve bu yolda devam edeceğini vurguluyor.