ABD yönetiminin benimsediği himayeci ticaret yaklaşımlarının küresel ekonomi üzerindeki potansiyel yansımalarına dair belirsizlikler devam ederken, Başkan Trump’ın ülkenin mühim ticaret ortakları olan AB ve Meksika’ya yönelik 1 Ağustos itibarıyla yüzde 30’luk bir tarife uygulama kararı, piyasalardaki risk algısını yeniden tırmandırdı. Başkan Trump, AB’nin tarife ve tarife dışı engelleri nedeniyle oluşan uzun soluklu ve büyük ticaret açıklarından vazgeçmesi gerektiğini vurguladı. Trump, “Şimdiye dek kapalı tuttuğunuz ticaret pazarlarınızı ABD’ye açmayı, tarife ve tarife dışı politikalarınızı ve ticaret engellerinizi kaldırmayı seçerseniz, belki bu mektupta bir düzenleme yapmayı değerlendirebiliriz,” şeklinde bir açıklamada bulundu. ABD Başkanı’nın bu kararı, AB ve Meksika’dan gelmesi muhtemel misilleme hamlelerinin yeni bir karşılıklı restleşme döngüsünü tetikleyebileceği kaygısını doğurarak piyasaların seyrini belirledi ve bu konudaki haber akışı yatırımcıların birincil odak noktası haline geldi. Diğer taraftan, bu tarifelerin ABD’deki enflasyonist sonuçları masaya yatırılırken, Trump daha önce defalarca faiz indirimi için baskı yaptığı ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın görevden ayrılmasının “mükemmel bir gelişme” olacağını dile getirdi. Powell’ın ABD için “çok kötü” bir figür olduğunu tekrarlayan Trump, “Dünyadaki en düşük faiz oranına biz sahip olmalıyız ama değiliz,” ifadesini kullandı. Bu gelişmelerle birlikte, ABD’deki önde gelen bankaların bu hafta açıklayacağı ikinci çeyrek bilançoları da yatırımcıların radarında olacak. Öte yandan, ABD Hazine Bakanlığı tarafından Haziran ayına ilişkin bütçe dengesi verileri kamuoyuyla paylaşıldı. Rapora göre, 1 Ekim 2024’te başlayıp 30 Eylül 2025’te sona erecek 2025 mali yılının dokuzuncu ayında, federal hükümetin bütçesi 27 milyar dolar fazla verdi. Federal hükümet, geçen yılın Haziran ayında 71 milyar dolarlık bir bütçe açığı kaydetmişti. Bu dönem için piyasa beklentisi ise 41,5 milyar dolarlık bir açık yönündeydi. Haziran ayında hükümet gelirleri yüzde 13’lük bir artışla 526 milyar dolara ulaşırken, harcamalar yüzde 7’lik bir düşüşle 499 milyar dolara geriledi. ### ABD’de Endeks Vadeli Kontratlar Haftaya Negatif Başladı Bu gelişmelerin etkisiyle, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftaya yatay bir başlangıç yaparak yüzde 4,42 seviyesinde kalırken, altının ons fiyatı yüzde 0,1’lik bir artışla 3 bin 360 dolardan güne başladı. Son üç işlem günüdür yükselişini koruyan dolar endeksi, an itibarıyla yüzde 0,1’lik bir primle 98 seviyesinde seyrediyor. Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,3’lük bir kayıpla 69,8 dolardan alıcı buluyor. Cuma gününü S&P 500 endeksinin yüzde 0,33, Nasdaq endeksinin yüzde 0,22 ve Dow Jones endeksinin yüzde 0,63 düşüşle kapattığı New York Borsası’nın ardından, ABD’de endeks vadeli kontratlar haftanın ilk işlem gününe de negatif bir başlangıç yaptı. ### AB’den Tarifelere Cevap Avrupa borsaları geçtiğimiz haftanın son işlem gününü negatif bir seyirle tamamlarken, AB’nin Trump’ın gümrük tarifelerine karşı ilk aşamada uzlaşmacı bir tutum sergilemesi dikkat çekti. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD ile tarife meselesinde müzakerelere devam edeceklerini, ancak bir anlaşmaya varılamaması durumunda misilleme yapacaklarını bildirdi. Başkan Trump’tan AB’ye yönelik revize edilmiş gümrük vergisi oranını ve yeni takvimi içeren bir mektup aldıklarını belirten von der Leyen, “AB ihracatına yüzde 30 gümrük vergisi getirilmesi, Atlantik’in her iki tarafındaki işletmelerin ve tüketicilerin zararına olacak şekilde temel transatlantik tedarik zincirlerini sekteye uğratacaktır,” diye bir değerlendirme yaptı. Von der Leyen, AB’nin dünyanın en açık ve adil ticaret uygulamalarına sahip pazarlarından biri olduğunu vurgulayarak, AB’nin ABD ile müzakere edilmiş bir çözüme öncelik verdiğini ifade etti. 1 Ağustos’a kadar ABD ile bir anlaşmaya varmak için çalışmaya devam edeceklerini söyleyen von der Leyen, gerektiğinde orantılı karşı önlemlerin devreye sokulması da dahil olmak üzere AB’nin çıkarlarını korumak için tüm adımları atacaklarını özellikle belirtti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Trump’ın AB için duyurduğu yüzde 30’luk gümrük vergilerinin hayata geçmesi halinde bunun ülkesinin ekonomisini derinden sarsacağını ifade etti. Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,38, Almanya’da DAX 40 yüzde 0,82, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,11 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,92 oranında değer kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratları yeni haftaya da düşüşle başladı. ### Asya Borsaları Japonya Hariç Pozitif Seyrediyor Asya piyasalarında ise Japonya haricinde alım ağırlıklı bir seyir gözlemlenirken, Çin’de açıklanan pozitif ekonomik veriler bölge piyasalarını destekliyor. ABD ile Çin arasında bir süredir devam eden tarife ateşkesi korunurken, Pekin yönetimi ticarette genişlemeci adımlarını sürdürüyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin açıklamasına göre, Çin ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), serbest ticaret bölgelerini geliştirecek bir anlaşmayı Ekim ayında liderlerinin onayına sunma kararı aldı. Öte yandan, ülkede açıklanan dış ticaret verilerine göre, Çin’in ihracatı Haziran ayında yıllık bazda yüzde 5,8 artarak beklentileri aştı, ithalatı ise aynı dönemde yüzde 1,1 yükseldi. Bu gelişmeler neticesinde, kapanışa doğru Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1 gerilerken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,6, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,5 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,7 oranında değer kazandı. ### BIST 100 Endeksi Cuma Günü Yükseldi Cuma günü alıcılı bir seyrin hakim olduğu Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,26’lık bir değer artışıyla 10.358,46 puandan noktaladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı Ağustos vadeli kontrat ise Cuma akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,1 üzerine çıkarak 12.149,00 puandan işlem gördü. Analistler, BIST 100 endeksinde 10.400 ve 10.500 puan seviyelerinin direnç, 10.300 ve 10.200 seviyelerinin ise destek olarak takip edildiğini belirtiyor. Dolar/TL kuru, Cuma gününü yüzde 0,2’lik bir artışla 40,0430 seviyesinden kapatmasının ardından, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1’lik bir yükselişle 40,2050’den işlem görüyor. Analistler, bugün hem yurt içi hem de yurt dışı veri gündeminin sakin olduğuna dikkat çekerek, piyasaların odağında tarifelere ilişkin haber akışının olacağını ifade etti.
Yeni Tarife Endişeleri Küresel Piyasaları Sarstı: Haftaya Düşüşle Başlangıç
